Bu gece kozmik ışınlar Dünya’ya yaklaşacaktır, 00.30 – 3.30 saatleri arasında telefon hücresel cihaz,tablet vb. Cihazları kapattığınızdan emin olun….
Son zamanlarda oldukça sık bir şekilde karşımıza çıkmaya başlayan ve bilimsel bir dayanağı olmayan bu tür hurafeler birçok insanı oldukça tedirgin ediyor. Genelde bir gök olayının yaklaştığı tarihlerde, şaka olarak ortaya atılan ve yakınlarını uyarmak isteyen iyi niyetli insanlar tarafından viral bir şekilde yayılan bu mesajlar her ne kadar içeriğinde aksini belirtse de hiçbir resmi kurum tarafından onaylanmaz.
Bu yazıda, uzaydan gelen radyasyonun bizi gerçekten iddia edilen şekilde niye etkilemediğinin cevabını bulacaksınız.
Işınım anlamına gelen radyasyon terimini iki başlık altında inceleyebiliriz. Bunlar iyonlaştırıcı radyasyon ve iyonlaştırıcı olmayan radyasyondur. İyonlaştırıcı olmayan radyasyon, elektromanyetik kuvvetin taşıyıcı parçacıkları olan fotonlardan oluşur ve elektromanyetik spektrumda, radyo dalgalarından ultraviyole dalgaların başlangıç kısmına kadar olan dalgaboylarını içerir. İyonlaştırıcı radyasyon ise alfa, beta gibi yüklü parçacıklardan, ultraviyole ve daha kısa dalgaboylarina sahip fotonlardan ve de nötronlar gibi yüksüz parçacıklardan oluşur.
Uzaydan Dünya’ya iki tip radyasyon da gelmektedir ancak bunların büyük bir kısmı yeryüzüne ulaşamaz. İyonlaştırıcı olmayan ve yüksüz iyonlaştırıcı radyasyon, belirli dalga boyları dışında Dünya’nın atmosferi tarafından soğurulduğu için yeryüzüne ulaşamadan soğurulmuş olurlar. Yeryüzüne ulaşabilen ışınlar kısa radyo dalgaları ve görülebilir ışıktır (radyo ve optik pencere) geriye kalan gama, x-ray gibi yüksek enerjili ışınımlar atmosfer tarafından engellenirler.
Özellikle Güneş rüzgarları ile gelen, yüksek enerjili yüklü parçacıklar ise atmosfere ulaşamadan manyetosfer tarafından engellenmiş olur. Bunun sebebi yüklü parçacıkların manyetik alanda sapmasıdır (Lorentz Kuvveti). Bu olay sonucunda enerji kaybeden yüklü parçacıklar, atmosferin en üst tabakasıyla etkileşime girip kutup noktalarına yakın enlemlerde (yaygın olarak 60 ve 72 derece kuzey-güney enlemleri arasında) görülen kutup ışıklarına sebep verebilir.
Her ne kadar Dünya’nın koruması sayesinde radyasyon seviyesi insanlara risk oluşturmayacak düzeyde düşük kalsa da, tamamen engellenmeleri mümkün olmadığı çin küçük bir miktar radyasyon Dünya’ya ulaşır ve bundan özellikle uçak pilotları gibi atmosferin üst tabakalarında olan insanlar etkilenir. Ayrıca çok güçlü Güneş patlamaları gibi olaylar sonucu, elektrik şebekesinde arızalar meydana gelebilir ancak bu radyasyonun telefon gibi cihazlar üzerinden insan sağlığını tehdit edecek etkileri yoktur.
Görseller : https://commons.wikimedia.org , https://antarcticarctic.wordpress.com
Yazan: Alper Karasuer