Albert Einstein’ın genel görelilik kuramı’nın elektromanyetizma ile birleştirilmesi üzerine çalışmalar yapan, ”Genelleştirilmiş İzafiyet Teorisi” ismiyle yeni bir teori ortaya çıkaran, fiziğin 20.yüzyılda yaşamış en önemli bilim insanlarından biri olan Behram Kurşunoğlu’nun bilim dolu hayatını sizlerle paylaşmak istedik.
14 Mart 1922’de Çaykara, Trabzon’da doğan Behram Kurşunoğlu aslen Bayburt’un Merkez ilçesine bağlı Aydıncık köyündendir. Liseyi Trabzon’da okuduktan sonra Ankara Üniversitesi ve Edinburgh Üniversitesi’nde fizik öğrenimini tamamladı. Cambridge Üniversitesi’nden ünlü fizikçi Paul Dirac’ın danışmanlığında fizik doktorasını aldıktan sonra 1958 yılında Amerika Birleşik Devletleri‘nde Florida’ya taşındı ve çalışmalarının büyük bir kısmını burada sürdürdü. 1940’ların sonuna doğru Cambridge’teki doktora çalışmaları sırasında Albert Einstein ile mektuplaşmaya başladı ve 1953 yılında Einstein, Cornell Üniversitesi’ne araştırmalar yapmak üzere gelince bir davet aldı ve orada Einstein ile 4 saat süren bir görüşme gerçekleştirdi. Bu sırada Kurşunoğlu 31, Einstein ise 74 yaşındaydı. Bu görüşme sonrasında Kurşunoğlu, Albert Einstein ve Erwin Schrödinger ile birlikte simetrik olmayan yerçekimi kuramları üzerinde önemli çalışmalarda bulundu.
Behram Kurşunoğlu, askerlik görevini yapmak üzere 1955’te Türkiye’ye döndü. Görevini tamamladıktan sonra Türkiye Atom Enerjisi Kurumu’nun kuruculuğunda bulundu ve Genelkurmay Başkanlığı’na danışmanlık yaptı. Bir dönem Birleşmiş Milletler Bilim Komisyonu’nda çalışan Kurşunoğlu, 1958 yılında Amerika’ya geri döndü ve Miami Üniversitesi’ne profesör oldu. Behram Kurşunoğlu, genç yaşında dünya fizikçileri arasında saygın bir konuma erişmişti.
Berham Kurşunoğlu, Miami Üniversitesi’nde Ders Anlatırken
Amerika’da yaptığı çalışmaların yanı sıra Global Foundations adlı, Amerika’nın önemli araştırma merkezlerinden birine de başkanlık yaptı. 1965’te Miami Üniversitesi’nde ”Teorik Fizik Çalışmaları Merkezi” ni kurdu ve başkanı seçildi. Merkezde düzenlenen bir başarı ödül töreninde, Nobel kazanmış 22 bilim insanıyla birlikte yeryüzünün en tanınımış fizikçilerinden biri olarak takdim edildi. Yine 1965 yılında, Carl Gables’ deki merkezde 1992 yılında emekli olana kadar doktora sonrası çalışmalar düzenleyerek bilim insanları eğitmiş ve zaman zaman buraya gelen bilim insanları ile bir forum oluşturdu. Bu merkeze gelen kişilerin 35’i Nobel ödüllü bilim insanlarıydı. 1992 yılında merkez kapatıldı.
Behram Kurşunoğlu, çalışmalarının büyük kısmı ” Birleşik Alan Kuramı” üzerinedir. İleriki yıllarda çekirdek enerjisi ile ilgilendi. ”Genelleştirilmiş İzafiyet Teorisi”ni ortaya attıktan sonra dünyada bir üne kavuştu. Konu, Einstein ve Schrödinger tarafından da yıllarca incelenmiştir.
Kurşunoğlu, çalışmasını şu sözlerle açıklar: ”Evrende temel ve manyetik yükler bulunmaktadır. Orbitron teorisi adını taşıyan bu teori evrendeki kurumsal çalışmalarımı içine almaktadır. Kainatın meydana gelişini izah eden ‘Big Bang’ isimli popüler teori yerine bilim ve deneylerle ortaya çıkardığım teorim her şeyin başı olan bu konuyu bilmeyi izah etmektedir. Evrenin yaratılması ilk 2-3 saniye içinde, evrenin büyük kısmını teşkil eden 10 üssü 80 parçacık meydana geldi. Zamanın başlangıcından önce evreni kaplayan zaman öncesi güçlerin alanı vardı. Milyarlarca sene sonra bu alan çok yüksek yer çekimi sebebiyle çöktü ve bir atomdan trilyonlarca kere küçük “mikrokaradelikler” denilen siyah mikro delikler ortaya çıktı. Bu deliklerin yarısı maddeden zaman öncesinde başlayan büyük bir yangınla evrene dağıldı. Madde ile karşı maddenin birbirinden parçalanma neticesinde ayrılınca yeni parçacıklar, zamanla yıldızlar, gezegenler, karşı gezegenler ve insanlar, çok muhtemelen de karşı insanlar yaratıldı.” Prof. Kurşunoğlu kara mikro delikleri de şöyle açıklıyor: “Aklın alamayacağı kadar büyük yer çekiminde meydana gelen mikro siyah delikler hemen hemen “0” boyuta yakın ve protonun 1 milyon misli ağırlıkta yeni parçacıklar. Bu ağırlık ise 1’in 10 milyonda biri ağırlıkta. Yani tespiti mümkün olamayacak ölçüde az ağırlıkta”
1972 yılında Cumhurbaşkanlığı Bilim Ödülü, 2001 yılında bilime katkılarından dolayı Atatürk Özel Ödülü verildi. Ölmeden önce dünyaya ve tüm insanlığa kalıcı bir eser bırakmak amacıyla bir kitap yazmış ancak ölümünden dolayı kitabı yayınlanamamıştır. Türkiye ve tüm dünya için çok önemli bir bilim insanı olan Behram Kurşunoğlu, 25 Ekim Günü, 82 yaşında iken ABD’nin Miami şehrinde vefat etti. Hayatını bilime adamış bu büyük bilim insanımızı saygıyla anıyoruz.
”Eninde sonunda akıl ve bilim galip gelecektir!” – Behram Kurşunoğlu
Yazan: İlkcan Erdem