gokyuzu.org

İzafiyet Teorisi Pulsarlarda Sınanıyor

Bilim adamları, Einstein’ın İzafiyet (görecelik) Teorisi’ni iki ölü yıldız üzerinde deniyor. Çiftli halde bulunan nötron yıldızları gözlemleyen araştırmacılar, bir yıldızın diğer yıldız üzerinde yarattığı etkiyi ve uzay-zaman eğrisindeki davranışlarını İzafiyet Teorisi’ne veri olarak kullanıyor. Bilim ekibi, gözlemlerin Eintein’ın teorisiyle yüzde 0.05 hata payıyla örtüştüğünü vurguluyor.

Araştırma ekibinden Manchester Üniversitesi Jodrell Bank Gözlemevi uzmanı Michael Kramer, çiftli pulsar sistemin bazı kozmolojik (Kozmoloji:”Evren Bilim”) teorileri sınamak için uygun bir deney nesnesi olduğunu belirtiyor. Einstein’ın İzafiyet Teorisi, kütle ve kütleçekimin uzay-zamanın bir getirisi olduğunu, maddelerin fiziksel 3 boyut kadar aynı zamanda 4’üncü bir zaman boyutunda varlık bulduklarını savunuyor. Zaman boyutu sayesinde aynı nesne, kendisine izafi hale gelebiliyor.

ÇİFTLİ-PULSAR SİSTEMİ

Kramer ve ekibi, 2.000 ışık yılı uzaklıktaki çiftli pulsar sistemi 3 yıl önce keşfetti, sistem iki dev yıldızın nötronlaşmış kalıntılarından oluşuyor. Nötron çekirdekleri birbirlerinin etrafından 2.4 saatte bir tur atıyor, nötron çekirdekleri saatte 1 milyon km’den daha yüksek bir hızla dönüyor. İki nötron yıldızı her gün birbirlerine 7 mm yaklaşıyor. Hızlı dönüşleri esnasında nötronlar Güneş’ten daha ağır hale geliyor; uzmanlar yıldızların her birinin ‘bir kent büyüklüğünde’ olduğunu tahmin ediyor. Bu uzay için oldukça yoğun bir ebat.

KÜTLEÇEKİM VE RADYO DALGALARI

Nötronların açığa çıkardığı radyo dalgaları Dünya’ya kadar ulaşıyor. Bilim insanları, nötronların çıkardığı radyo dalgalarını bir saatin tik-tak’larına benzetiyor. Dünya’ya ulaşan radyo dalgalarını inceleyen uzmanlar, bir nötronun çıkardığı radyo dalgasının eş-yıldızın uzay-zaman bükümünden nasıl etkilendiğini, ne gibi değişimlere uğradığını anlamaya çalışıyor.

Araştırma ekibinden ABD’nin West Virginia Üniversitesi uzmanı Duncan Lorimer BBC’ye yaptığı açıklamada, nötronların yörüngelerinin birbirine teğet olduğunu belirterek “Bir nötrondan gelen radyo sinyalinin diğerinin uzay-zaman bükümünde nasıl bir gecikmeye uğradığın ölçebiliyoruz” dedi. Gözlemlere göre, bir radyo sinyalinin diğer nötronun uzay-zaman bükümünde uğradığı gecimke saniyenin 90 milyon’da biri kadar, artı/eski 0.0005, diğer bir deyişle yüzde 0.05 kadar.

EİNSTEİN’IN RESMİ, KUANTUMUN DETAYLARI BİRLEŞMELİ
Bir pulsar diğerinin kütleçekiminin arkasında kaldığında, arkadakinin radyo sinyali yavaşlıyor. Einstein’ın teorisine göre, çiftli pulsar sistemler uzay-zamanda kütleçekimsel dalga veya titreşim olarak tanımlanabilecek hareketler yaratıyor. Bu hareketler evrende ışık hızıyla yayılıyor. Nötronlar her bir dalga gönderiminde güç yitiriyor ve sonuçta birbirlerine giderek yaklaşıyorlar. 

Bilim dünyası Einstein’ın teorilerini genel hatlarıyla kabul ederken, evrenin büyük resmi ile Kuantum fiziğinin atom-altı parçacıkların dünyasını örtüştürmeye çabalıyor. Bilim ekibinin başkanı Kramer, İzafiyet Teorisi’nin öne sürdüğü ilkelerin kara delikler üzerinde de sınanması gerektiğini vurguluyor.

Kaynak: BBC , NTVMSNBC

Meteoru Bulana 50.000 Dolar

Apophis meteoru, 2029’da Dünya’nın yakınından geçecek, ancak gerçekten bir tehlike yaratıp yaratmayacağı şimdilik bilinmiyor. Gezegenler ve Güneş Sistemi araştırmaları konusunda dünyanın en saygın kuruluşlarından Planetary Society, açtığı yarışmada Apophis meteorunun rotasını en doğru hesaplayan kişiye büyük ödül olarak 50.000 dolar verecek. NASA ve Avrupa Uzay Dairesi ESA da yarışmaya destek veriyor.

Apophis’in, 2029’da Dünya’ya ne kadar yaklaşacağının şimdiden tahmin edilmesi güç, meteorun ayrıca Dünya yörüngesindeki Uluslararası Uzay İstasyonu başta olmak üzere diğer uydulara da çarpma ihtimali düşük, ancak bilim insanları düşük de görünse her türlü ihtimali hesaplamak zorunda. Planetary Society adına BBC’ye bir demeç veren Bruce Betts, bir meteorun Dünya’ya çarpmasının düşük bir ihtimal olduğunu, ancak çarpması halinde yaratacağı etkinin büyüklüğü nedeniyle bu konunun her zaman gündemde kaldığını vurguladı. 

‘YA OLURSA’ İHTİMALİNE 50.000 DOLAR
Betts, yer teleskoplarının Apophis’in Dünya’ya çarpma ihtimalini ‘neredeyse sıfır’ olarak gösterdiğini, “Ancak Planetary Society olarak işi sağlama almak istediklerini” ifade etti. Betts yarışmanın amatör astronomi meraklıları arasında ilgi yaratacağını belirterek, “Meteorun rotasının bulunması birçok yöntem var, ancak yarışma sayesinde yeni yöntemler dahi keşfedilmesini umuyoruz” diye konuştu. Yarışma yoluyla ayrıca uzay konularına ilginin artırılması hedefleniyor.

The Planetary Society’nin düzenlediği yarışmaya NASA, Avrupa Uzay Dairesi ESA, Uzay Kaşifleri Birliği (Association of Space Explorers), ABD Uzay Havacılık Estitüsü (American Institute of Aeronautics and Astronautics) ve Üniversitelerarası Uzay Araştırmaları Birliği (Universities Space Research Association) de destek veriyor. Aday projeler bu kurumlar tarafından değerlendirilecek.

Kaynak: NTVMSNBC 

42 metrelik teleskop

Güney Avrupa Gözlemevi Yönetimi, aşırı büyük bir teleskopun yapımı için çalışma başlattığını açıkladı. Bu çalışmanın tek başına 57 milyon avro olacağı ve teleskopun inşaasına 3 yıl içinde başlayabileceğini açıkladı. Eğer herşey yolunda giderse ELT (Extremely Large Telescope) 42 metrelik çapıyla dünyanın en büyük teleskopu olacak. ELT’nin toplam maliyetinin 800 milyon avro olması bekleniyor.

Tunç TEZEL’den 18. APOD Fotoğafı

Topluluk üyelerimizden Tunç TEZEL’in 1 fotoğrafı daha NASA’nın Astronomi Picture of The Day (APOD) sitesinde yayınlandı.  “Three Planets in Dawn Skies ” (Şafak Vakti Gökyüzünde Üç Gezegen) şeklinde adlandırılan fotoğrafta Jüpiter, Mars ve Merkür aynı karede görülebiliyor. Fotoğrafa aşağıdaki linkten ulaşabilirsiniz.

APOD