Yıldızımıza en uzak, gaz devlerinin ve sistemin sonuncusu ve etkileyici görüntüsüyle; ismini Roma deniz tanrısı Neptunus’ten alan, Neptün. Kendisi oldukça uzak olduğu için gökyüzü ışık kirliliğinden ne denli uzak olursa olsun çıplak göz ile görülemediğinden insanlığın kendisini keşfi biraz zaman almıştır. Neptün’ü bizler ilk defa Güneş Sistemi’nin dışına çıkmak üzere yolculuğuna çıkan Voyager 2 (bu konu hakkında bir yazımız var) ile 1989 yılında yakından gözlemleyebildik. Buna rağmen, Neptün hakkında elde ettiğimiz az bilgiler bile kendisinin oluşumu ve dış güneş sistemi hakkında bizlere oldukça önemli veriler sağlamıştır.
Boyutu, Kütlesi ve Yörüngesi:
Çapına göre sistemin dördünce en büyüğü, ağırlığına göre ise sistemin üçüncü en büyük gezegeni olan Neptün’ün kendi ekseni etrafındaki dönme süresi kabaca 16 dünya saati, Güneş etrafındaki bir tam turu ise 164,8 dünya yılı sürer. Gezegenin eksen eğikliği Dünya ve Mars’a benzediğinden orada da bizdekilere benzer mevsimsel değişiklikler yaşamaktadır. Neptün’ün kütle çekim kuvveti, tıpkı Mars ile Jüpiter arasında bulunan Asteroid Kuşağı’nın Jüpiter’in kütle çekim kuvveti ile domine edilmesi gibi, Kuiper Kuşağı’nda bulunan cisimleri domine eder.
Yapısı:
Jüpiter ve Satürn gezegenlerine oranla daha küçük yapıda olması ve daha fazla uçucu maddelerden oluşmasından dolayı (Uranüs gibi) kendisine bazen buz devi denilebiliyor. Uranüs’e benzer bir şekilde Neptün’ün iç yapısında silikat, metal, su, amonyak, buz halindeki metan, hidrojen, helyum ve gaz halindeki metandan oluşmaktadır.
Atmosferi:
Neptün atmosferinin üst kısmının %80 kadarını hidrojen, %19 kadarını helyum ve kalanını ise eser miktardaki metan doldurmaktadır. Uranüs gezegeninde olduğu gibi metan, kırmızı ışığı emdiğinden gezegenler mavi tonundadır. Neptün’ün atmosferinde bulunan metan içeriği Uranüs’e fazlaca benzer olmasının yanında Neptün’ün renginin daha koyu ve canlı görünmesinin nedeninin atmosferinde bulunan ve henüz bilinmeyen başka bir içerikten kaynaklandığı düşünülüyor.
Uyduları:
Neptün’ün şu an için bilinen on dört adet uydusu bulunmaktadır, bu uydulardan biri hariç (S/2004 N 1) kalan hepsi Yunan ve Roma tanrıları ile adlandırılmıştır. Gezegenin uyduları iki gruba ayrılır, düzenli ve düzensiz uydular. İsimleri; Naiad, Thalassa, Despina, Galatea, Larissa, S/2004 N 1 ve Proteus olan düzenli uydular gezegene düzensiz uydulara göre yakındırlar ve gezegenin ekvatoral düzleminde yuvarlak yörüngeye sahiptirler. Gezegenin düzensiz uyduları olan Triton, Nereid, Halimede, Sao, Laomedeia, Neso ve Psamathe ise genellikle gezegenden uzakta; eğik ve eliptik bir yörünge takip ederler. Düzensiz uydulardan biri eğik olsa da gezegene yakındır ve yuvarlak bir yörünge takip eder.
Halka Sistemi:
Neptün’ün beş halkası, gezegen hakkında önemli keşiflere imza atan astronomların isimleriyle taçlandırılmıştır; Galle, Le Verrier, Lassell, Arago ve Adams. Halkalar, toz ve küçük kayalardan oluşur. Gezegenin halkalarının gözlemlenmesi boyutlarının küçüklüğü, halkaların karanlık olması ve yoğunluklarının değişkenlik göstermesi nedeniyle oldukça zordur.