Yıldız kümesi: Fiziksel olarak ortak kökenli ve birbirini karşılıklı kütleçekim etkisiyle bir arada tutan yıldızlar topluluğudur. İki tip yıldız kümesi vardır: Açık yıldız kümesi ve küresel yıldız kümesi.
Açık ve küresel yıldız kümesi birbirinden fiziksel özelliklerine ve dağılımlarına göre ayrılır. Yıldız kümeleri, Güneş Sistemi’nin içinde yer aldığı gibi Samanyolu Gökadası’nın farklı yerlerinde de bulunabilirler. Yakındaki dış gökadalarda, özellikle Yerel Grup’ta (Samanyolu Gökadası’nı da içeren yaklaşık 20 gökadadan oluşan grup), çok sayıda yıldız kümesi belirlenmiştir.
Açık Yıldız Kümeleri
İçinde bulunan yıldızların, daha pekişik olan küresel kümelere oranla, daha seyrek halde dağılmış olmasından bu kümelere ‘açık yıldız kümesi’ denir.
Samanyolu Gökadası’nda 1000’i aşkın açık küme keşfedilmiştir; bunların çoğu, gökadanın sarmal kollarının içinde ya da yakınlarında yer alır.
Samanyolu’nda bilinen tüm kümelerdeki yıldız sayısı 10 ile birkaç yüz arasında değişir ve bunların hepsi genç yıldızlardır. En tanınmış örnekleri; Boğa Takımyıldızı’ndaki Ülker (Pleiades) ile Öküz (Hyades), Yengeç Takımyıldızı’ndaki Arıkovanı (Praesepe, M44)’dır.
Ülker açık yıldız kümesi.
Küresel Yıldız Kümeleri
İçinde bulunan yıldızlar, özellikle kümenin merkezine doğru yoğunlaşmıştır ve hemen hemen küresel bir biçim kazanmıştır.
Gökbilimciler şimdiye kadar Samanyolu’nda birkaç yüz kadar küresel yıldız kümesi belirlemişlerdir. Bunların büyük bölümü gökada diskinin altında ve üstünde, ayla denen bölgede yer alır. Küresel kümelerdeki yıldız sayısı on bin ile bir milyon arasında değişir.
Açık kümelerin tersine, küresel kümelerdeki yıldızlar yaşlı yıldızlardır.
Küresel Kümeler, Güneş Sistemi’nden çok uzakta (bazıları 60 milyon ışık yılından daha uzakta) olduğundan, bunların çoğu çıplak gözle görülemez. Örneğin; Herkül Takımyıldızı’ndaki M13 ve birkaç başka küme, teleskopsuz olarak yeterince karanlık ortamlardan ışık benekleri halinde görülebilir.