| Genel Bilgi: Karadelikler, yıldızlar yakıtlarını tüketip öldükten sonra ortaya çıkan gök cisimlerinden biridir. Ölen yıldızın kütlesine bağlı olarak yıldızdan geriye nötron yıldızı, karadelik, beyaz cüce veya kahverengi cüce gibi gök cisimleri kalabilir. Eğer yıldızın kütlesi Güneş’in kütlesinden 3 kat fazlaysa bu yıldız kendi içine çöker ve ortaya çok büyük yoğunlukta bir gök cismi yani karadelik çıkar. Karadelikler o kadar yoğundurlarki karadeliklerin çekim kuvvetinden ışık bile kurtulamaz. Bu nedenle karadelikler gökyüzünün görülemeyen gök cisimleridir. Haber: Chandra X-ışını gözlemevinde görev yapan astronomlar şimdiye kadar bulunmuş en büyük kütleli karadeliği keşfettiler. | |
| M33 X-7 (Chandra X-ışını Gözlemevi) |
| NASA’nın Chandra X-ışını Gözlemevi ve Gemini teleskopuyla gözlem yapan astronomlar sıradışı bir karadelik buldular. Genellikle bir yıldızın çökmesi ile oluşan karadelikler 3 güneş kütlesinden 15 güneş kütlesine kadar olabiliyor. Bizim gökadamıza yakın bir konumda yer alan ve yaklaşık 3 milyon ışık yılı uzaklıktaki M 33 gökadasının içinde bulunan bu karadelik ise yaklaşık 15.7 güneş kütlesinde. M33 X7 yanındaki yıldızın etrafındaki dönüşünü 3,5 günde tamamlıyor. Astronomlar karadelik yıldızın arkasına girdiğinde karadeliğin çevresinin yaydığı X ışınlarının azalmasından yola çıkarak yörünge hesabı yapabiliyorlar. İki cismin yörüngesini belirledikten sonra ise karadeliğin ve yıldızın birbirlerine göre olan göreceli kütlelerini hesaplayabiliyorlar. Karadeliğin yanındaki yıldızın kütlesi güneşin kütlesinin 70 katı olarak hesaplanıyor. 15 güneş kütlesinden çok daha büyük kütleli olan karadelikler çok büyük kütleli karadelikler olarak adlandırılıyorlar ve genellikle gökadaların merkezlerinde yer alıyorlar. Bilim insanları Samanyolu gökadası’nın merkezinde de süper kütleli bir karadeliğin olduğunu belirtiyorlar. Çeviri: ODTÜ AAT |