“İlk defa canlı,nefes alan bir yıldızı ziyaret edeceğiz” diyor NASA’nın üst düzey yetkililerinden Lika Guhathakurta. “Bu Güneş Sistemi’nin keşfedilmemiş bir bölgesi.” Görevin adı Solar Probe+(solar probe plus) Türkçe’ye çevirecek olursak Güneş Sondası Artı. Bu araç, ısıya karşı korumalı ve Güneş atmosferinin içine dalıp Güneş rüzgarlarını ve manyetizmayı ilk elden inceleyebilecek şekilde tasarlanmış. Fırlatma 2015 gibi erken bir zamanda gerçekleşebilir. 7 yıl sonra görevini bitirdiğinde bilimadamları Güneş Sonadası+’nın gökfiziğinin iki gizemli sorusuna cevap vermiş olacağını ve bir çok yeni keşif yapmış olacağına inanıyorlar. Sonda halâ tasarımının erken safalarında, yetkililer tarafından ön safa A olarak adlandırılıyor. “Yapmamız gereken bir çok iş var fakat bu çok heyecanlandırıcı bir şey” diyor Guhathakurta.Johns Hopkins’in Uygulamalı Fizik Laboratuvarı(APL) bu işi NASA için üstlenecek. APL Güneşe araç gönderme konusunda bayağı deneyimli. APL’nin Merkür’e gönderdiği Haberci(messenger) uzay aracı ilk yakın geçişini Ocak 2008’de tamamlamıştı ve Haberci’nin ısı kalkanı Güneş Sondası+’ya moral veriyor.(Not:Görevin ismi Güneş Sondası artı çünküAPL’nin 2005 yılının başlarında tasarladığı Güneş Sonda’sını devam ettiriyor.) En yakın konumda sonda Güneş’ten 7 milyon km ya da 9 Güneş yarıçapı(solar radii) uzakta olacak. Isı kalkanı karbon bileşimli bir maddeden yapılacak ve 1400oC’e kadar dayanabilecek. Ayrıca sonda, şimdiye kadar deneyim kazanılmamış ışınım patlamalarına dayanabilecek. Doğal olarak, araç Güneş enerjisiyle çalışacak.Enerjisini sıvı-soğutmalı Güneş panellerinden alacak ve güneş ışınları çok youğun hale geldiğinde bir kısmını yansıtabilecek.Güneş gökyüzünde Dünya’dan görüldüğünden 23 kat kadar daha büyük yer kaplayacak.  İki gizemli sorun Güneş’in taç tabakasının(corona) yüksek sıcaklığıyla ve Güneş rüzgarlarının kafa karıştıran ivmesiyle ilgili. Sorun#1-taç tabakası: Eğer güneşin yüzeyine termometre tutacak olursanız sıcaklık yaklaşık 6000oC’i gösterecektir ve Güneş’ten uzaklaştıkça sıcaklığın düşmesi gerekir.Fakat öyle olmuyor. Yıldızın dış atmosferine, taç tabakasına çıktığınız zaman sıcaklık 1milyonoC’i buluyor. Bu sorun,60 yıl önce ilk ölçüldüğü günden beri gizemini koruyor. Sorun#2-Güneş rüzgârı: Güneş 1,5 milyon km/saat hızla Güneş sistemine doğru yüklü parçacıklar püskürüyor.Gezegenler,kuyrukluyıldızlar,astereoidler hepsi bunu hissediyor.Tuhaf olan Güneş’in yüzeyinde rüzgar hissedilmezken, gezegenler arasında çok kuvvetli bir rüzgar hissediliyor. Bilinmeyen bir yerlerde bir ajan rüzgara bu olağanüstü hızı veriyor ama ne? “Bu sorunları çözmek için Güneş Sondası+ Taç tabakasının içine girecek. İşte olay burda” diyor Guhathakurta. Aracın yükü etrafı algılayabilecek magnetometre,plazma dalgası algılayıcısı,toz saptayıcısı,elektron ve iyon çözümleyicisi gibi araçlardan yapıldı.Güneş Sondası+’nın yalnız aygıtı HI(hemispheric imager-yarım küresel görüntüleyici)tıbbi CAT taramalarına benzeyen yöntemle güneşin taç tabakasının 3 boyutlu görüntülerini ortaya çıkaracak. Koronal Tomogrofi diye adlandırılan yöntemle koronal bulutların ve akıntıların üzerinden uçarken onları görüntüleyebilecek.Mayıs 2015 de düşünelen fırlatmanın ardından Solar Probe+, Güneş Devri 24(solar cycle24)ün sonlarında göreve başlayacak ve Güneş Devri 25’in maksimum döneminde 2022de görevine son verecek. Böylece uzay aracı değişik dönemlerde Güneş’in taç tabakasını gözlemleyebilecek. Güneş Sonadası+’nın tekrarlı taç tabakasının içine dalışları Venüs’ün yakınından geçmesiyle başarılı olacak.Uzay aracı 6 yıl boyunca Güneş’e daha da yaklaşmak için Venüs’ün yakınından 7 kez geçecek. Venüs bu program için hedef olmasada, gökbilimciler Venüs ile ilgili yeni şeyler öğrenmeyi umut ediyorlar. “Solar Probe+ keşif ve derin bir anlayış için sıradışı bir görev” diyor Guhathakurta.”Başlamak için sabırsızlanıyoruz.” |
