gokyuzu.org

Çin’de Güneş Tutulması

Çin ve Hindistan’ın da içinde bulunduğu birçok Güneydoğu Asya ülkesi tam güneş tutulmasına şahit oldu. ODTÜ AAT ve Twan üyesi gökyüzü fotoğrafçısı Tunç TEZEL tutulma öncesinde ve sonrasındaki izlenimlerini aktarıyor: 

Tam Güneş Tutulması 

Fotoğraf: Tunç TEZEL

“Shanghai çevresinde hava gerçekten çok kötüydü. Biz dün öğleden sonra orijinal plandaki gibi 50 km güneyde, Doğu Çin Denizi kıyısındaki Jinshanwei’ye gittik. Akşam saat 16 gibi bulutlar toplandı ve yağmur yağmaya başladı. Tahmin sitelerini kontrol ettim ve Wuhan yani batı yönünün daha uygun olduğunu gördüm. Son plan yanımdaki Kostea Yakovlev ile birlikte grup rehberimizin ayarladığı bir taksiyle gerektiği kadar batıya gitmek idi.

22 Temmuz saat 02 gibi yola çıktık. Taksi şoförünün yanlış anlaması nedeniyle batı yerine daha çok kuzeybatıya doğru 200 kilometre kadar gittik. Wuxi şehri yakınlarında artık daha çok gitmemeliyiz, tutulma bandının kuzeyine yaklaşıyoruz diye şoförü ikna etim ve o çevrede uygun bir boşluk bakmaya başladık. Tai Gölü’nün kuzey kıyısında biraz dolaştıktan sonra Wuxi civarında, havanın yükselmeye başladığı çevrede de yeniden yağmur başladı. Saat 07 olmuştu ve artık pes dedim. Geriye, Shanghai tarafına doğru yola çıktık. 

O sırada tur rehberi aradı ve Jinshanwei’de arada bir Güneş’i boşluklardan gördüklerini söyledi. Ben de ‘Tamam o zaman’ dedim ve şoföre Jinshanwei’ye döndüğümüzü söyledim. Ondan sonra da geri dönüş yolunda arada bir sızıp durdum, çünkü 1 gündür uyumamıştım. Nasılsa pek bir şans yoktu artık.

Tutulma başlangıcı

Fotoğraf: Tunç TEZEL 

Saat 09.30 gibi Jinshanwei’ye ulaştık. O sırada tam tutulmanın başlangıcına 7 dakika kalmıştı. Otele 2 km kadar uzaktaydık. 2 – 3 dakika sonra Kostea şoföre durmasını söyledi. ‘Tam tutulma birazdan başlayacak, bari makineyle havanın kararmasının resmini çekeyim’ diye niyetlenmişti. O sırada şoför havada bulutların aydınlık kaldığı bir yer gösterdi. Ben de eski makinemi, bir geniş açı merceği ve telefoto merceği hemen çantadan çıkardım.

Hava hızla karardı ve tam tutulma başladı. 1 dakika sonra da korona bulutların arasında görünmeye başladı. İlk başta yalnızca bakakaldım, sonra da 2-3 dakikalık sürede aceleyle birkaç resim çektim. Korona bir süre daha göründü, sonra iyice soluklaşarak gözden kayboldu.

Neredeyse 6 dakikalık tam tutulma da en sonunda bitmişti, bulutlar hızla aydınlanmaya başladı. O arada Günei ince bir hilal görünüşüyle son bir kez ortaya çıktı ve yeniden bu kez kalıcı olarak kayboldu. Biz de arabaya binip birkaç dakika içinde otele ulaştık. Ben ‘3 küsur dakika tam tutulma gördüğümüze göre oteldekiler de buluttaki o boşluktan paylarını almıştır’ diye düşünüyordum ama orada kimse bir şey görememişti.

Bu kötü hava şartlarına rağmen tam tutulmayı görebildiğim için kendimi çok şanslı sayıyorum.”

Tam Güneş Tutulması

Fotoğraf: Tunç TEZEL

22 Temmuz Tam Güneş Tutulması

22 Temmuz 2009 günü 21. yüzyılın en uzun Güneş tutulması olacak. 6 dakika 39 saniye yani toplam 399 saniye sürecek olan tutulma Cambay Körfezi’nden başlayıp Hindistan, Çin ve Japonya’nın Ryukyu Adaları’ndan geçecek.

Antartika’da, gün doğarken Güneş tutulması. Cambay Körfezi’ndeki balıkçıların böyle bir manzara ile karşılaşmaları olası.

Telif Hakkı: Fred Bruenjes

Tutulmayı tarihin en yüksek insan nüfusunun izlemesi bekleniyor. Çünkü tutulma çizgisi başta Çin’in en kalabalık şehri Şangay, Surat, Vadodara, Bhopal, Varanasi, Chengdu, Chongqing, Wuhan, Hefei ve Hangzhou’dan geçecek.

22 Temmuz Güneş tutulması animasyonu için tıklayın. Animasyonun Çin ve Hindistan için versiyonları da bulunuyor. 

Telif Hakkı: Larry Koehn

Bu tutulmanın 21. yüzyılın en uzun tutulma olmasının nedeni ise Dünya’nın günötede olması yani Güneş’ten en uzak konumunda bulunuyor olması. Böyle görünür çapı küçülen Güneş’i Ay daha uzun süre kapatabilecek. 

Orada olmak isteyenler ama gidemeyenler için bir çok internet sitesi tutulmayı canlı olarak verecek.  

İlgili Bağlantılar:

  • Shadow & Substance (Güneş tutulması hakkında çeşitli animasyonları barındıran site) 
  • Moonglow.net (Fred Bruenjes’in sitesi)
  • APOD (Günün Astronomi Fotoğrafı)

Kaynak: Science@NASA  

22 Temmuz Tam Güneş Tutulması

22 Temmuz 2009 günü 21. yüzyılın en uzun Güneş tutulması olacak. 6 dakika 39 saniye yani toplam 399 saniye sürecek olan tutulma Cambay Körfezi’nden başlayıp Hindistan, Çin ve Japonya’nın Ryukyu Adaları’ndan geçecek.

Antartika’da, gün doğarken Güneş tutulması. Cambay Körfezi’ndeki balıkçıların böyle bir manzara ile karşılaşmaları olası.

Telif Hakkı: Fred Bruenjes

Tutulmayı tarihin en yüksek insan nüfusunun izlemesi bekleniyor. Çünkü tutulma çizgisi başta Çin’in en kalabalık şehri Şangay, Surat, Vadodara, Bhopal, Varanasi, Chengdu, Chongqing, Wuhan, Hefei ve Hangzhou’dan geçecek.

22 Temmuz Güneş tutulması animasyonu için tıklayın. Animasyonun Çin ve Hindistan için versiyonları da bulunuyor. 

Telif Hakkı: Larry Koehn

Bu tutulmanın 21. yüzyılın en uzun tutulma olmasının nedeni ise Dünya’nın günötede olması yani Güneş’ten en uzak konumunda bulunuyor olması. Böyle görünür çapı küçülen Güneş’i Ay daha uzun süre kapatabilecek. 

Orada olmak isteyenler ama gidemeyenler için bir çok internet sitesi tutulmayı canlı olarak verecek.  

İlgili Bağlantılar:

  • Shadow & Substance (Güneş tutulması hakkında çeşitli animasyonları barındıran site) 
  • Moonglow.net (Fred Bruenjes’in sitesi)
  • APOD (Günün Astronomi Fotoğrafı)

Kaynak: Science@NASA  

UUİ Akşam Gökyüzünde

Uluslararası Uzay İstasyonu (UUİ) önümüzdeki iki hafta boyunca akşam ve sabah gökyüzünde muhteşem geçişler yapıyor. UUİ’yi bir günde iki kez, üç kez hatta dört kez bile görebilirsiniz. Topluluk üyelerimizden M. Raşid Tuğral , bu akşam UUİ’nin muhteşem geçişlerinden birini yaklamayı başardı.

     Fotoğraf: M. Raşid Tuğral (AAT), Canon EOS 450D, ISO200 20s

Eğer geçtiğimiz günlerde UUİ’yi seyrettiyseniz muhtemelen bir dakika arkasından beliren ve UUİ’nin gitmiş olduğu rotayı izleyen başkı bir uyduyu daha fark etmiş olmalısınız. Bu kayıtlarda olmayan gizemli uydunun adı Progress 33, Rus yük gemisi. Raşid,  UUİ’nin ardından Progress 33’ü de yakaladığını belirtiyor. “Parlaklığı yaklaşık 2.5 kadirdendi”.

UUİ Akşam Gökyüzünde

Uluslararası Uzay İstasyonu (UUİ) önümüzdeki iki hafta boyunca akşam ve sabah gökyüzünde muhteşem geçişler yapıyor. UUİ’yi bir günde iki kez, üç kez hatta dört kez bile görebilirsiniz. Topluluk üyelerimizden M. Raşid Tuğral , bu akşam UUİ’nin muhteşem geçişlerinden birini yaklamayı başardı.

     Fotoğraf: M. Raşid Tuğral (AAT), Canon EOS 450D, ISO200 20s

Eğer geçtiğimiz günlerde UUİ’yi seyrettiyseniz muhtemelen bir dakika arkasından beliren ve UUİ’nin gitmiş olduğu rotayı izleyen başkı bir uyduyu daha fark etmiş olmalısınız. Bu kayıtlarda olmayan gizemli uydunun adı Progress 33, Rus yük gemisi. Raşid,  UUİ’nin ardından Progress 33’ü de yakaladığını belirtiyor. “Parlaklığı yaklaşık 2.5 kadirdendi”.

Eflâtun Günbatımları

Geçtiğimiz aylarda patlayan Sarychev yanardağının etkileri Türkiye’den de gözlenmeye başladı. Yanardağın patlamasıyla açığa çıkan tonlarca sülfürdioksit (SO2) gazı Dünya’nın her tarafına yayılmış durumda ve stratosferin üst katmanlarında bulunan bu gaz Güneş ışınlarını saçarak mora yakın bir rengin ortaya çıkmasına neden oluyor.

Fotoğraf: M. Raşid Tuğral (ODTÜ – AAT), Canon EOS 400D

Sarychev Yanardağı’nın hayaletini  gözlemlemek için Güneş battıktan 10 dakika sonra 20o-30oyüksekliğe bakın. Bunun için çıplak göz haricinde hiç bir şeye gereksiniminiz olmayacaktır.

Halkalı Ay

Bahar ayının gelmesiyle birlikte polenlerde saçılmaya başladı. Her ne kadar alerjisi olanlar şikayetçi olsalarda, bu polenler bazen çok güzel taçların (corona) oluşumuna sebep oluyor. M. Raşid Tuğral (AAT) bu gece Ay’ın etrafındaki tacı fotoğraflamayı başardı.
Taç, genellikle bulutlardaki çok küçük su tanelerinin Güneş veya Ay ışığını saçmasıyla oluşur. Tane ne kadar küçükse taç da o kadar büyük oluşur. Tıpkı su tanelerinin oluşturduğu gibi polenler de taç oluşturabiliyor. Genellikle Ay’ın etrafında daha sık görülen taçlar bazen Güneş’in etrafında da gözlenebilmektedirler. Eğer Güneş’teki bir tacı gözlemlemek isterseniz Güneş’i mutlaka kapatın ve ondan sonra etrafına bakın.

Halkalı Ay

Bahar ayının gelmesiyle birlikte polenlerde saçılmaya başladı. Her ne kadar alerjisi olanlar şikayetçi olsalarda, bu polenler bazen çok güzel taçların (corona) oluşumuna sebep oluyor. M. Raşid Tuğral (AAT) bu gece Ay’ın etrafındaki tacı fotoğraflamayı başardı.
Taç, genellikle bulutlardaki çok küçük su tanelerinin Güneş veya Ay ışığını saçmasıyla oluşur. Tane ne kadar küçükse taç da o kadar büyük oluşur. Tıpkı su tanelerinin oluşturduğu gibi polenler de taç oluşturabiliyor. Genellikle Ay’ın etrafında daha sık görülen taçlar bazen Güneş’in etrafında da gözlenebilmektedirler. Eğer Güneş’teki bir tacı gözlemlemek isterseniz Güneş’i mutlaka kapatın ve ondan sonra etrafına bakın.

Gece-Işıldayan Bulutlar

Gece-ışıldayan (Noctilucent) bulutlar yavaş yavaş kendilerini göstermeye başladılar. Her sene Mayıs’ın ortasından Ağustos’un ortalarına kadar etkin olan bu bulutlar yeryüzündeki en yüksek bulutlar olarak biliniyorlar (80km). Gece ışıldayan bulutlar genellikle yüksek enlemlerde(60o-80o) gözlenen bu bulutlar her sene daha aşağı enlemlerden gözlenebiliyor. Geçen sene bu bulutlar Türkiye’den (40o) bile gözlenebilmişti.
Sample Image
               Fotoğraf: Martin Mc Kenna, İrlanda   Fujifilm S6500FD 6.3MP
Gece ışıldayan bulutlar sadece 150 yıldır gözleniyorlar ve nasıl oluştukları hâlâ tam olarak anlaşılmış değil. Bulutların en etkin olduğu dönem Temmuz ayıın ortalarıdır. Bulutları gözlemlemek için sabah güneş doğmadan doğu ufkuna ve akşam güneş battıktan sonra batı ufkuna bakmak gerekiyor. Güneş yeryüzünde batmış olmasına karşın bulutların olduğu yükseklikte hâlâ batmamış olduğu için bulutlar güneş ışıklarını bize yansıtıyorlar ve bizim onları ışıldıyor olarak görmemize sebep oluyor.

Güneş’te Yeni Leke

Uzun süredir sakinliğini koruyan Güneş eski hareketliliğine yavaş yavaş kavuşuyor. Dün oluşan yeni leke 1019’un manyetik kutupluluğu ve yüksek enlemlerde oluşu onun Güneş Devri 24’ün bir üyesi olduğunu gösteriyor. Yeni leke, Güneş Devri 24’ün şimdiye kadar ortaya çıkan en büyük lekelerinden bir tanesi.
Sample Image
Güneş lekelerini gözlemlemek için Güneş filitresi olan bir teleskopla bakmanız gerekiyor. Eğer Güneş filitreniz yoksa lekeyi dürbün ya da telekop yardımıyla görüntüyü kâğıda aktararak da gözleyebilirsiniz fakat bu şekilde gözlem göz merceğinizin plastik kısmının yanmasına sebep olabilir.