Uzay Araştırmaları

Merkür gezegeninin gizemlerini ortaya çıkarmak için yaklaşık 3,5 yıl önce yola çıkan ve şimdiye kadar 3,5 milyar kilometre yol kat eden Messenger Uzay aracı Merkür’ün yanından hesaplanan ilk geçişini 14 Ocak 2008 tarihinde başarıyla gerçekleştirdi. Bu geçiş sırasında bir çok fotoğraf çeken Messenger uzay aracı, Dünya’ya gönderdiği 1213 fotoğrafla bilim insanlarının Merkür’ün Ay’dan ayrılan bir çok özelliğini keşfetmesine yardımcı oldu.  Yandaki fotoğrafta Merkür’ün daha önce hiç görülmemiş ve fotoğraflanmamış bir bölgesinin fotoğrafı yer almakta.

Merkür (Fotoğraf: NASA)

2014 yılında 67P/Churyumo-Gerasimenko kuyrukluyıldızına inmesi planlanan Rosetta uzay aracı hızını arttırmak için 13 Kasım da Dünya’yı ziyaret etti. Bu ziyaret sırasında Rosetta yaklaşık 80.000 km. yukarıdan Dünya’nın karanlık yüzünü görüntüledi. Fotoğrafta orta kısımda Afrika kıtası, sağ altta ise Avustralya kıtası hemen üstlerinde ise Asya kıtası ve Avrupa kıtası görülüyor. Rosetta Uzay aracı ve görevi ile ilgili detaylar için lütfen haberin devamını okuyunuz.   Kaynak: ESA Haber Merkezi

Rosetta’nın 80.000 km. yukarıdan çektiği fotoğraf (Fotoğraf: ESA)

Rosetta uzay aracı 2 Mart 2004 te yaklaşık 7,1 milyar kilometre ve 10 yıl sürecek olan yolculuğuna başladı. Rosetta uzay aracı ESA (Avrupa Uzay Ajansı) tarafından geliştirildi ve yaklaşık olarak 2 Milyar YTL’ye mal oldu. 3 tonluk bir ağırlığa sahip olan uzay aracı Arianne-5 roketiyle fırlatılmıştı.   Fotoğraf: ESA Rosetta 2014 yılında kontrollü bir şekilde ”67P/Churyumov-Gerasimenko” adlı kuyruklu yıldıza yaklaşarak üzerine konmaya çalışacak. Rosetta 13 Kasımda Dünya’nın üzerinden hız alarak kuyrukluyıldızın peşindeki yolculuğuna hazır hale geldi. Yolculuğu sırasında Ay’ında yanından geçecek olan Rosetta Dünya ve Ay ikilisinin çok güzel fotoğraflarını çekecek ve Dünya’ya gönderecek. Rosetta 2009 yılının Kasım ayında tekrar Dünya’yı ziyaret ederek hızını arttıracak. Bundan sonra uzay aracının, kuyrukluyıldızın yörüngesine girerek, Philae modülünü bırakması bekleniyor. Oluşumlarından bu yana çok az kimyasal değişikliğe uğrayan kuyruklu yıldızların keşfi, güneş sistemi ve evrenin gerçeklerinin anlaşılması açısından önemli bulunuyor.

NASA’nın Mars’a 3 aylığına gönderdiği, ancak 46 ay ya da 4 yıla yakın süredir görev başında bulunan robotlardan Spirit, kışı geçirmek için kuzeye doğru yönelerek bir tepeye tırmanmaya başlayacak.   Kızıl Gezegen’in zorlu koşullarında kum fırtınalarını atlatan ve bataryaları tamamen boşalmadan hayatta kalmayı başaran robotlardan Spirit’in kışı geçirmeyi planladığı tepenin, elektrik üreten güneş panelleri Temmuz ve Ağustos’taki küresel toz fırtınalarında tozla kaplanan aracın azami güneş ışığı almasına yardımcı olması düşünülüyor.  Kaynak:AA

Spirit 4 yıla yakındır Mars’ta

Volkanik püskürme sonucu oluştuğu sanılan 90 metre genişliğindeki Home Plate’de (Yurt Düzlüğü) 4 aydır araştırmalar yapan Spirit’in kışı sağ salim atlatması için 60 metre ötedeki 25 derece eğimli tepeye çıkması önemli görülüyor. Mars rover projesi müdürü John Callas, aracın, şimdiye dek tırmandığı en fazla 20 derece eğimli tepelerden sonra, kışı geçireceği bu 5 derece daha eğimli tepede, bir Mars gününde 10 vat fazladan elektrik üretme şansına sahip olacağını, bunun da soğuk ve karanlık kışta yaşam ile ölüm arasındaki farkı belirleyeceğini belirtti. Cornell Üniversitesi’nden Steve Squeyres de, fazladan elektrik enerjisinin özellikle önemli olduğunu, çünkü Spirit’in güneş panellerinin hala Temmuz ve Ağustos’taki fırtınalardan kalma tozla kaplı olduğunu belirterek, “Şu anda gerçekten de kirli bir robotumuz var” diye konuştu.

19 Ekim  2007 ESA’nın (Avrupa Uzay Ajansı) bünyesindeki SSAC (uzay bilimleri danışma komitesi) gelecekteki muhtemel bilimsel görevlerini seçti. Bu amaçla 17-18 Ekim 2007’de Paris’te yapılan toplantıda uzay bilimleri açısından bir  sonraki safhaya geçmek için ilk adım atılmış oldu.

Hubble uzay teleskobuna ait derin uzay fotoğrafı

David Southwood (ESA Bilim direktörü) bu görevler için: “Bu ESA’nın da içinde bulunduğu topluluk için oldukça zorlu bir süreç. Bu safha, uzay biliminin nihai yarışında çeyrek final olarak düşünülebilir” dedi. Bilimsel komitenin sunduğu 50 öneri içinden şu çalışmalar seçildi: GÜNEŞ SİSTEMİ GÖREVLERİ
LAPLACE: Jüpiter Görevi Jüpiter’in uydusu olan Europa’nın buz kabuğu ve silikat mantosu arasında jeodinamik olarak aktif okyanuslarının bulunduğuna inanılıyor. Bu görevin birincil amacı Europa’nın okyanuslarındaki yaşanılabilirliği araştırmak. Jüpiter uydularının yörünge davranışları, Jüpiter’in magnetosferi  ve atmosferinin yapısını anlamak ise bu görevin diğer amaçlarını teşkil ediyor.	Io’nun gölgesi jüpiterin üzerinden geçiyor
TANDEM: Satürn görevi Tandem görevi Satürn’ün uydularından Titan ve Enceladus’u incelemeyi amaçlıyor. Bu araştırma Titan ve Enceladus’un kökeni, iç yapısı, evrimi ve astrobiyolojik potansiyelini anlama konusunda bilim adamlarına yardımcı olacak. Proje yörüngeye yerleştirilecek ve titan sondalarını taşıyacak 2 farklı uzay aracından oluşuyor. Onaylandığı takdirde ESA bu çalışmayı  NASA ile birlikte sürdürecek.	Satürn’ün uydusu Enceladus
CROSS-SCALE  Cross-scale görevi birbiriyle eş zamanlı olarak çalışan 12 uzay aracı içeriyor. Bu araçlar dünyayı saran yüklü parçacıkların ölçümlerini yapacak.
MARCO POLO Marco polo görevinin amacı dünyaya yakın astroidleri sınıflandırmak ve uzay araçlarını toplayacağı örnekleri incelemek. Bu görev onaylandığı takdirde; astroidler gibi küçük ölçekli cisimlerin, güneş sisteminin evrimindeki rolü ve dünyadaki yaşamın oluşmasına dair etkileri araştırılacak. ESA bu çalışmayı JAXA (Japon havacılık ve uzay keşif ajansı) ile birlikte yürütmeyi planlıyor.

ASTRONOMi GÖREVLERİ

DUNE: Karanlık enerji görevi  Dune: Evrenin yapısını daha iyi anlayabilmek için karanlık madde ve karanlık enerji araştırması yapacak.
PLATO, yeni gezegen kaşifi  Yeni nesil gezegen keşif sistemi, fotometrik verileri kullanarak dünya dışı gezegenleri bulup karakteristik özelliklerini elde etmeyi planlıyor. Bu etkileri gezegenlerin kendi yıldızları üzerindeki etkilerini ölçümleyerek yapacak. Görev; dünya benzeri görece olarak küçük olan kayaç gezegenleri, daha büyük başarıyla saptayabilecek, atmosferi ve kütlesi konusunda fikir verecek.
SPICA: yeni nesil kızılötesi gözlem evi  Spica çok düşük derecelere kadar soğutulmuş kızıl ötesi teleskoplarla; gezegenlerin oluþumu, güneş sisteminin işleyişi ve evrenin kökenleri hakkında araştırma yapacak. Yüksek hassasiyette fotometrik haritalama ve tayfsal analiz yaparak, gezegenleri ve gezegensel diskleri inceleyecek. ESA bu çalışmayı JAXA ile birlikte yürütmeyi planlıyor.	Kızıl ötesi dalga boyunda alınmış bir galaksi görüntüsü
XEUS  XEUS yeni nesil X-ışını uzay teleskobu kullanarak, evrenin işleyişi hakkında bilgi sahibi olmayı hedefliyor. XEUS astrofizik açısından kilit öneme sahip alanlarda araştırma yapacak. Bunlar; süper-kütleli karadelikler, kozmik arka alan ışınımı ve galaksilerin evrimi olacak	X-ışınlarında fosil bir galaksi kümesi

Kaynak: ESA (http://www.esa.int/esaCP/SEM1IQAMS7F_index_0.html)

Çeviri: ODTÜ Amatör Astronomi Topluluğu – AAT

4 Ekim 1957 de Sovyetler Birliği tarafından fırlatılan ve dünyanın ilk yapay uydusu olan “Sputnik” 50. yıl dönümünü kutluyor.

Sputnik, bir basketbol topundan biraz daha büyük ve yaklasik 83 kg ağırlığındaydı ve dünya etrafında bir turunu 98 dakikada tamamlıyordu. 3 Kasımda fırlatılan sputnik II içinde ise değerli bir kargo vardı. İsmi  “laika” olan Jack-Russell terier cinsi bu köpek ilk uzay yolcusu olmuştu.

Uzay yarışında atılan ilk adımlardan biri olan Sputnik; basit yapısına ragmen, bilimsel ve teknolojik bir çok keşfe ilham kaynağı olmuştur.

Zümrüdüanka (Phoenix) fırlatılalı yaklaşık bir ay oldu. NASA 24 Ağustos’ta gerçekleştirdiği kontrollerle şimdilik herşeyin yolunda olduğunu duyurdu. 

4 Ağustos 2007 Cumartesi günü Florida daki Cape Canaveral üssünden fırlatılan Zümrüdüanka’nın 25 Mayıs 2008’de kızıl gezegen Mars’a ulaşması bekleniyor. Yolculuk sırasında sistemlerin ve deney cihazlarının kontrolünü uzaktan gerçekleştiren NASA yetkilileri şimdilik tek sıkıntılarının 25 Mayıs’a kadar beklemek olduğunu belirttiler.
Zümrüdüanka yolculuğu sırasında yörüngesini düzeltmek için 6 kere manevra yapacak. İlk manevra fırlatılıştan 6 gün sonra sorunsuz bir şekilde gerçekleştirildi. İkinci manevra ise yaklaşık bir ay sonra yapılacak. Diğer manevralar ise Mars gezegenine sorunsuz bir şekilde inebilmek için gerçekleştirilecek.

(NASA/JPL/UA/Lockheed Martin) 

4 Ağustos 2007 Cumartesi günü NASA’nın Florida daki Cape Carneval üssünden havalanacak olan Phoenix (Zümrüdüanka) uzay aracı yaklaşık 10 aylık yolculuğundan sonra Mars gezegenine ulaşacak.

NASA, Mars gezeginini araştırmaya devam ediyor. Mars araştırma robotlarından sonra (Spirit ve Oppurtunity) şimdi de Phoenix adındaki uzay aracını Mars’ta su araştırmaları yapmak için gönderiyor. Phoenix içinde bulunan hassas ölçüm cihazlarını kullanarak Mars’tan aldığı toprak numunelerini inceleyecek.