Eğer antik çağlarda yaşamış gökyüzü gözlemcileri şu anda bizim bildiklerimizi biliyor olsalardı belki de Dünya’nın en yakın komşu gezegenine Venüs yerine Hades ismini verirlerdi. Bulutlarla kaplı bu dünya sülfürik asit ile bezenmiş yoğun karbondioksit barındıran bir atmosfere sahip. Burada hem zemin seviyesindeki sıcaklık 460°C hem de yüzeyin yaklaşık %85’inde ortalama 1.100 volkanik aktivite bulunmakta.
Gezegenlerle ilgilenen bilim insanları Venüs’te hala volkanik patlamalar olduğuna neredeyse kesin gözüyle bakıyor. Her ne kadar bu durumu kanıtlayamamış olsalar da tatmin edici veriler de yok değil. NASA’nın Magellan uydusu 1990’ların başında radarını kullanarak yüzeyin bir haritasını çıkarmış ve oldukça yeni görünen birçok akıntı bulmuştu. AUA(Avrupa Uzay Ajansı) tarafından gönderilen Venüs Ekspresi de ortaya çıkıp kaybolan aktif volkanik noktalar keşfetmişti. Hem Venüs Ekspresi hem de NASA’nın Pioneer Venüs Uydusu atmosferde, genelde volkan patlamaları sırasında açığa çıkan sülfür dioksit dalgalanmalarını da keşfetti.
Yeni bir araştırma, her iki uzay aracının gezegenin güney yarım küresinde bulunan yaklaşık 200 km genişliğinde ve 2½ km büyüklüğünde olan devasa volkan Idunn Mons ile ilgili yaptığı gözlemleri bir araya gtirdi. 2006 ve 2007 yıllarında, AUA uydusunun Görünür ve Kızılötesi Termal Görüntüleme Spektrometresi (VIRTIS) , Idunn Mons’un doğu yakasından gelen aşırı bir sıcaklık keşfetti ancak atmosferin mat bulutları uydudan görüşü engelledi.
Piero D’lncecco(Alman Uzay Merkezi, Köln) Idunn Mons’un yüksek çözünürlükteki radar haritalarını bulmak için Magellan’ın arşivi üzerinde çalıştı. D’lnecco ‘‘Bu veri sonuçlarını almak için Magellan ve Venüs Ekspresi’nin çözünürlükleri üzerinde gerçekten çok uğraştık’’ dedi.
Keşfedilen beş farklı akıntıdan bir tanesi geniş çaplı olmakla beraber zirveyi çevrelerken diğer dördü dağın doğu tarafında uzanmakta. Hepsi gayet yeni görünüyor ancak VIRTIS tarafından keşfedilen sıcaklığı açıklamaya yetecek kadar yeni olabilirler mi?
Ekip öncelikle her bir akıntıdan ne kadar sıcaklık yayılabileceğini modelledi ve doğu tarafındaki üç akıntının toplam sıcaklığının VIRTIS tarafından keşfedilen sıcaklığa uyduğunu fark ettiler. Tarafsız bir bakış ile bu akıntıların diğer eğimlerle birleştiğini söyleyebiliriz ki bu da akıntıların en yeni kollar olduğunu gösterir.
D’lncecco, bu bulguları AAS’nin(Amerikan Astronomi Topluluğu) Kaliforniya’daki ‘’Gezegen Bilimi’’ ve ‘’Avrupa Gezegen Bilimi Kongresi’’ topluluklarını bir araya getiren toplantısında sundu.
Peki Venüs’teki aktif volkanların varlığını kanıtlamak için ne gerekiyor? Daha iyi bir uzay aracı ve şans. Bazı Avrupalı gök bilimciler 2025 yılında EnVision adı verilen bir uyduyu fırlatmayı umuyorken, Atlantik’in diğer tarafındaki bir ekip ise 2021 yılında yüksek çözünürlüklü radar haritası çıkarabilecek Veritas(Venüs Yayıcılık, Radyo Bilimi, InSAR, Topografi ve Spektroskopi’nin kısaltılmış hali) adlı bir uydunun yapımı üzerinde çalışıyor.
Çeviren: Burkay Kuru
Kaynak: Sky & Telescope