Haberler
Yalancı Fecir
UFO mu Hayal Gücü mü?
1996 yılında insanların gördüklerini iddia ettiği 609 UFO’nun betimlemesi ile 1995 yılında yayınlanan ‘X Dosyaları’ (X files) dizisi ve aynı yıl sinemada gösterime girmiş ve uzaylıları konu alan ‘Kurtuluş Günü’ (Independence Day) gibi filmlerdeki 117 UFO görüntüsü karşılaştırılmıştır. Uzman David Clarke’a göre açık bir şekilde sinema filmleri ve televizyon programları halkın UFO beklentilerini ve olayın enteresanlığını arttırıyor ve aynı zamanda insanların UFO’lara nasıl inandığını gösteriyor. Raporda UFO gördüğünü iddia eden polis memurlarının, savaş uçağı pilotlarının ve hatta küçük çocuklarının betimlemelerine dahi yer verildi. Sonuç olarak, tüm tasvirlerin %90’nın parlak yıldızlar ve gezegenler, kayan göktaşları, yapay uydular ve bazı havadan yapılan reklam amaçlı nesneler olduğu anlaşıldı. %10’luk kısım ise açıklanmayan nesneler olarak listelenmiş durumda, bunun sebebi de anlatıcının verdiği eksik bilgi. Kaynak: Universe Today |
Kepler’in Başarısı
NASA’nın yeni Güneş Sistemi dışı gezegen avcısı Kepler Uzay Teleskopu, artık olağanüstü özelliklerini kullanmaya başladı. Science dergisinde yayınlanacak makaleye göre, Kepler Uzay Teleskopu, iyi bilinen bir gaz devinin atmosferini saptayabildi. |
Washington’da bulunan NASA merkezindeki Astrofizik dalı başkanı Jon Morse bu gidişattan çok menmun: “İlk 10 günde alınan bilgilerle, bu gezegenin atmosferini saptamak daha sadece başlangıç. Gezegen avı başladı!.” 6 Mart 2009’da, Florida’daki Cape Canaveral Hava Kuvvetleri Üssü’nden fırlatılan Kepler Uzay Teleskopu, gelecek 3.5 yılı Dünya büyüklüğündeki ve ‘Goldilocks Bölgesi’ (Goldilocks Zone) olarak adlandırılan sıvı suyun bulunma olasılığının yüksek olduğu yerlerdeki gezegenleri arayarak geçirecek. Bunu da periyodik olarak yıldızın parlaklığındaki azalmaya göre bulacak. Atmosferi tespit edilen gezegen HAT-P-7. Çevresinde döndüğü yıldız Dünya’dan bin ışık yılı uzakta ve gezegenin yıldızı etrafındaki periyodu 2.2 gün. Gezegenin yıldızına yakınlığı da Dünya’nın Güneş’e yakınlığının 26’da biri. Bu da onu ‘Sıcak Jüpiter’ tanımına sokuyor. HAT-P-7 gezegeni, Kepler Uzay Teleskopu uzaya gönderilmeden önce bilindiği için Kepler Uzay Teleskopu buralarda araştırmalar yaptı. Teleskopun ölçtüğü değerlerin kesinliği araştırmacılara, gezegenin değişik evrelerdeki ışık azalmasını ve artmasını kesin olarak gösterdi. Aynı zamanda teleskop, gezegenin yıldızın arkasına geçtiği zaman ışığının tamamen kesilmesini de tespit etti. Bu kesilmeye ‘örtülme’ (occultation) adı veriliyor. Kepler Uzay Teleskopu gönderilen eşi görülmemiş detaydaki bilgileri iletti. Işık eğrisindeki örtülmeden, dalga boyundan ve şeklinden gezegenin yaklaşık 2400oC ‘deki atmosferi belirlendi. Örtülme sırasındaki zamanın yıldızın önünden geçerkenki zamanın karşılaştırılmasıyla gezegenin çembersel yörüngesi olduğu da keşfedildi. Kaynak: Science@NASA |
2009 Kahraman (Perseid) Göktaşı Yağmuru
Ağustos 11’i ve 12’si gökyüzü gözlemcileri için büyük günler çünkü Perseid Göktaşı Yağmuru o tarihlerde maksimum seviyeye çıkmış oluyor. Swift – Tuttle Kuyrukluyıldızı’nın Dünya yörüngesinde bıraktığı toz ve kaya parçaları, her yıl ağustos ortalarında, atmosferde yanıyor ve gözlemcilere büyük bir görsel şölen yaşatıyor. Bu yıl maksimuma ulaştığında saatte düzinelerce göktaşının görülmesi bekleniyor. Ama göktaşlarının görülmesini engelleyen doğal bir faktör var: Ay. Ayın 12 ‘sinde %55’i görülebilen Ay gözlemcilere engel olabilir. Perseid Göktaşı Yağmuru, gökyüzünün herhangi bir bölgesinden görülebilir. Ama bir göktaşının bir Perseid olmasını anlamak için saçılma noktasına bakmak gerekir. Saçılma noktasını bulmak için göktaşlarının ilerleme doğrultularına bakmak gerekir. Eğer göktaşlarının bu doğrultuları bir noktada kesişirse o nokta saçılma noktasıdır. Perseidler için saçılma noktası Kahraman (Perseus) Takımyıldızı’ndadır.
2009 Kahraman (Perseid) Göktaşı Yağmuru
Ağustos 11’i ve 12’si gökyüzü gözlemcileri için büyük günler çünkü Perseid Göktaşı Yağmuru o tarihlerde maksimum seviyeye çıkmış oluyor. Swift – Tuttle Kuyrukluyıldızı’nın Dünya yörüngesinde bıraktığı toz ve kaya parçaları, her yıl ağustos ortalarında, atmosferde yanıyor ve gözlemcilere büyük bir görsel şölen yaşatıyor. Bu yıl maksimuma ulaştığında saatte düzinelerce göktaşının görülmesi bekleniyor. Ama göktaşlarının görülmesini engelleyen doğal bir faktör var: Ay. Ayın 12 ‘sinde %55’i görülebilen Ay gözlemcilere engel olabilir. Perseid Göktaşı Yağmuru, gökyüzünün herhangi bir bölgesinden görülebilir. Ama bir göktaşının bir Perseid olmasını anlamak için saçılma noktasına bakmak gerekir. Saçılma noktasını bulmak için göktaşlarının ilerleme doğrultularına bakmak gerekir. Eğer göktaşlarının bu doğrultuları bir noktada kesişirse o nokta saçılma noktasıdır. Perseidler için saçılma noktası Kahraman (Perseus) Takımyıldızı’ndadır.
Eflâtun Günbatımları
Geçtiğimiz aylarda patlayan Sarychev yanardağının etkileri Türkiye’den de gözlenmeye başladı. Yanardağın patlamasıyla açığa çıkan tonlarca sülfürdioksit (SO2) gazı Dünya’nın her tarafına yayılmış durumda ve stratosferin üst katmanlarında bulunan bu gaz Güneş ışınlarını saçarak mora yakın bir rengin ortaya çıkmasına neden oluyor.

Fotoğraf: M. Raşid Tuğral (ODTÜ – AAT), Canon EOS 400D
Sarychev Yanardağı’nın hayaletini gözlemlemek için Güneş battıktan 10 dakika sonra 20o-30oyüksekliğe bakın. Bunun için çıplak göz haricinde hiç bir şeye gereksiniminiz olmayacaktır.
TRT Ankara Radyosu
ODTÜ AAT üyesi Muhammed Raşid TUĞRAL ve Gökhan KARAGÖZ, TRT Ankara Radyosu’na konuk oldular. Arkadaşlarımız 22 Temmuz’da gerçekleşen tam Güneş tutulmasından ve güncel gökbilim olaylarından bahsettiler.
TRT Ankara Radyosu
ODTÜ AAT üyesi Muhammed Raşid TUĞRAL ve Gökhan KARAGÖZ, TRT Ankara Radyosu’na konuk oldular. Arkadaşlarımız 22 Temmuz’da gerçekleşen tam Güneş tutulmasından ve güncel gökbilim olaylarından bahsettiler.
Çin’de Güneş Tutulması
Çin ve Hindistan’ın da içinde bulunduğu birçok Güneydoğu Asya ülkesi tam güneş tutulmasına şahit oldu. ODTÜ AAT ve Twan üyesi gökyüzü fotoğrafçısı Tunç TEZEL tutulma öncesinde ve sonrasındaki izlenimlerini aktarıyor:

Tam Güneş Tutulması
Fotoğraf: Tunç TEZEL
“Shanghai çevresinde hava gerçekten çok kötüydü. Biz dün öğleden sonra orijinal plandaki gibi 50 km güneyde, Doğu Çin Denizi kıyısındaki Jinshanwei’ye gittik. Akşam saat 16 gibi bulutlar toplandı ve yağmur yağmaya başladı. Tahmin sitelerini kontrol ettim ve Wuhan yani batı yönünün daha uygun olduğunu gördüm. Son plan yanımdaki Kostea Yakovlev ile birlikte grup rehberimizin ayarladığı bir taksiyle gerektiği kadar batıya gitmek idi.
22 Temmuz saat 02 gibi yola çıktık. Taksi şoförünün yanlış anlaması nedeniyle batı yerine daha çok kuzeybatıya doğru 200 kilometre kadar gittik. Wuxi şehri yakınlarında artık daha çok gitmemeliyiz, tutulma bandının kuzeyine yaklaşıyoruz diye şoförü ikna etim ve o çevrede uygun bir boşluk bakmaya başladık. Tai Gölü’nün kuzey kıyısında biraz dolaştıktan sonra Wuxi civarında, havanın yükselmeye başladığı çevrede de yeniden yağmur başladı. Saat 07 olmuştu ve artık pes dedim. Geriye, Shanghai tarafına doğru yola çıktık.
O sırada tur rehberi aradı ve Jinshanwei’de arada bir Güneş’i boşluklardan gördüklerini söyledi. Ben de ‘Tamam o zaman’ dedim ve şoföre Jinshanwei’ye döndüğümüzü söyledim. Ondan sonra da geri dönüş yolunda arada bir sızıp durdum, çünkü 1 gündür uyumamıştım. Nasılsa pek bir şans yoktu artık.

Tutulma başlangıcı
Fotoğraf: Tunç TEZEL
Saat 09.30 gibi Jinshanwei’ye ulaştık. O sırada tam tutulmanın başlangıcına 7 dakika kalmıştı. Otele 2 km kadar uzaktaydık. 2 – 3 dakika sonra Kostea şoföre durmasını söyledi. ‘Tam tutulma birazdan başlayacak, bari makineyle havanın kararmasının resmini çekeyim’ diye niyetlenmişti. O sırada şoför havada bulutların aydınlık kaldığı bir yer gösterdi. Ben de eski makinemi, bir geniş açı merceği ve telefoto merceği hemen çantadan çıkardım.
Hava hızla karardı ve tam tutulma başladı. 1 dakika sonra da korona bulutların arasında görünmeye başladı. İlk başta yalnızca bakakaldım, sonra da 2-3 dakikalık sürede aceleyle birkaç resim çektim. Korona bir süre daha göründü, sonra iyice soluklaşarak gözden kayboldu.
Neredeyse 6 dakikalık tam tutulma da en sonunda bitmişti, bulutlar hızla aydınlanmaya başladı. O arada Günei ince bir hilal görünüşüyle son bir kez ortaya çıktı ve yeniden bu kez kalıcı olarak kayboldu. Biz de arabaya binip birkaç dakika içinde otele ulaştık. Ben ‘3 küsur dakika tam tutulma gördüğümüze göre oteldekiler de buluttaki o boşluktan paylarını almıştır’ diye düşünüyordum ama orada kimse bir şey görememişti.
Bu kötü hava şartlarına rağmen tam tutulmayı görebildiğim için kendimi çok şanslı sayıyorum.”

Tam Güneş Tutulması
Fotoğraf: Tunç TEZEL