gokyuzu.org

gokyuzu.org

ODTÜ Amatör Astronomi Topluluğu Web Sayfası

Menu
Menu
Menu

İçinizden Ne Geliyorsa

Anlatımı Gecikmiş bir Perseid Göktaşı Yağmuru Hikayesi

yazar

Parsekler mesafe ötede başlayan seyahatim henüz nihayete ermiş, kutsal topraklara muvaffakiyetle teşrif etmiştim. Lakin beklediğim üzere oda mühürlü idi. Takribi olarak ışığın uzayda 5.4×10⁸ kilometre mesafe kat ettiği müddet bekledikten sonra Aysu Hanımefendi geldi. Odanın kilidini çözmesinin ardından kendisiyle kısa bir hasbihal ettik. Hasbihalimizin esas mevzularından biri üstat Isaac Asimov’un kaleminden meydana gelmiş Vakıf (Foundation) serisi idi. Üstadın eserlerindeki fevkalade bilinç kullanımına hayretlerimizi dile getirmeden edemedik. Henüz okumamış olanlar için ziyadesiyle tavsiye etmekteyiz. Karşılıklı olarak bu esere methiyeler düzmemizin akabinde usulca öteki dostlarımız da odaya teşrif etmeye başladı. Gün batımının yaklaşık 20 dakika ardından Mert bir beyefendi “Günaydın!” nidası eşliğinde odaya vasıl oldu. Kendisinin bu davranışı kimse tarafından yadsınmadı zira alem bilir ki astronomun günü Güneş battıktan sonra başlar.

Her bir üyenin teşrifinin ardından gerekli edevatlar alınarak fizik yapısı terk olundu ve doğruca birkaç üyenin şahsi bineklerine dağılındı. Mümkün mesafeyi kat etmemizin ardından yola yayan devam etmemiz şart oldu. Karanlık patika boyu uzanan ağaçların arasında aheste ancak güvenle hareketimiz esnasında bizimle aynı emel üzere orada bulunduğunu tahmin ettiğim birtakım çift yaşamlıyla karşılaştık. Kendilerini teşhis etmemize olanak sağlayan kafa kandillerimizi almayı ihmal etmememiz pek güzel olmuştu. Birazdan gözlem noktası olacak konuma varmamızdan hemen önce günün ilk göktaşı ufukta yerini aldı. En başta yürümekte olan birkaç dostumuz haricinde hemen herkes bu güzel ve parlak göktaşını görme şerefine nail oldu. Az önce gözlem noktası olarak belirttiğim yere varmıştık. Burası yeterince geniş ve düz, gölet manzaralı hoş bir mekân idi. Ancak önderlerimizin burayı gözlem noktası olarak belirlemesinde başat etken ise henüz uzakta olmamıza rağmen içimizi ürperten köpek ulumaları idi.

Gerekli tedbirleri almamızın ardından sere serpe uzanıp göğü seyre durduk. Mert Beyefendi yerleşmemizin hemen ardından demin bulduğu bir oyundan bahsetti: Belirlenmiş bir kişi sanki göktaşının görüneceği zamanı biliyormuşçasına istediği miktar saniye geriye sayar ve doğru zamanlamayı tutturabilirse ve tam saymayı bitirdiği anda göktaşı geçerse mükafatlandırılabilir(?). Siz deyin 4 ben diyeyim 5 saat zaman zaman Ercan Beyefendinin disk jokeyliği performansı eşliğinde zaman zaman eskilerden hikayeler dinleyerek, bazen de Mert Beyefendinin bulduğu oyun üzerine geri sayım yaparak geçirdik. Bu süre içerisinde göz birliğiyle takribi yirmi adet göktaşı gözlemleyebildiğimizi söyleyebilirim. Ancak bunlardan hiçbirisi geri sayım oyunuyla tahmin edilemedi.

Zamanı durdurursak ne olur?

yazar

Fizik, zamanın hareket etmediği bir dünya yaratmamızı engellese de, böyle bir dünyanın nasıl olacağını hayal etmek için fiziği kullanabiliriz.

Bir dakikalığına imkansızı başardığınızı ve zamanınızı durduğunuzu varsayalım. Bu senaryonun tamamen varsayımsal olduğunu unutmayın. Peki, nasıl bir şey? Etrafınızdaki tüm insanlar donmuş halde. Rüzgar esmiyor, su akmıyor ve Dünya dönmeyi durduruyor.

Bir bankayı soymadan ya da parmağınızı bir arkadaşınızın burnuna sokmadan önce, bilmeniz gereken bazı şeyler var. Tüm bunlar, sizi oluşturan her şeyin, tüm hücrelerin, mikropların ve atomların, zamandan etkilendiği varsayımı altındadır. Bu düşünce deneyini nispeten kolay tutmak için, doğa yasalarının hala yürürlükte olduğunu varsayalım. Yani, yasaların donmuş bir dünyada nasıl davranacağını, yasaların tamamen ortadan kalkmadığını düşüneceğiz. Bu hafif bir çelişki çünkü zaman durdurarak birkaç fiziksel yasayı çiğniyoruz. İlk örnekleri okuduğunda, taşlar yerine oturacaktır. Atmosfer donmuş durumdadır, böylece havada bulunan moleküllerin etrafında manevra yapamayacak şekilde pozisyonda sıkışırsınız. Nefes alamazsınız, çünkü ciğerlerinize hareketsiz havanın girmesinin bir yolu yoktur. Belki de yardım çağırmaya çalışırsınız (etrafınızdaki tek bilinçli kişi olduğunuzu unutarak) ve atmosferi ses dalgalarının bir vericisi olarak kullanamayan bir ortamın içinde rezonans edemezsiniz. Sonra donarak ölürsünüz, çünkü dünya herhangi bir ısı yaymayı bıraktı. Öyleyse, siz ve atmosferin hala hareket ettiğini veya belki de zaman / hareketi etkileşime girdiğiniz şeylere yeniden yerleştirme yeteneğine sahip olduğunuzu varsayalım. Böylece atmosferi yoldan çıkarabilir, normal günlük yaşamda yürürken veya oksijen için kullanabilirsiniz. Ayrıca size ısı veririz, böylece birkaç dakikadan daha uzun süre hayatta kalabilirsiniz. Bir düşününce, elektromanyetik spektrumun tamamını tekrar harekete geçirmeliyiz – ısı radyasyonu, görünür ışığımızın da uzandığı elektromanyetik spektrumun bir parçasıdır – aksi takdirde fotonların hareket etmeyeceği gibi gözleriniz de göremez. Hareket etme yeteneğiniz varsa, ışığa doğru hareket edebilir ve ilerledikçe yakalayabilirsiniz, ancak ışık sürekli olarak her yöne doğru hareket eder, böylece etrafınızdaki her yönden ışığı yakalarsınız. Beyninizin bu bilgiyi deşifre etmesi muhtemel değildir. Böylece sıcağı, ışığı, sesi, nefesi ve hareket etme rahatlığını elde edersiniz. Başa çıkmamız gereken bir engel daha var, ancak bu ölümcül dondurma kadar kötü değil.

İmkansızlık

Şu ana kadar bahsettiğimiz şey, çoğunlukla, zamanın olmadığı bir dünyada iş yapma yeteneğinizi engelliyor, zamanınızdaki varlıklar. Ancak bu kavramın neden mümkün olmadığına dair mutlaka bir açıklama yapmıyorlar. Işık hızının – matematiksel olarak c olarak tanımlandığı – saniyede yaklaşık 300,000,000 metre olduğunu hatırlayın. İki saniye içinde ışık 600.000.000 metreye ulaşıyor. Sıfır saniyede, ışık sıfır metreyi geçer. Eğer zaman durursa, sıfır saniye geçiyordu ve böylece ışık hızı sıfır olacaktı. Zamanı durdurmak için sonsuz hızlı yolculuk yapıyor olman gerekirdi. Einstein’ın görelilik teorisine göre hiçbir şey, sonsuz kütle ve enerji almadan ışıktan daha hızlı (sınırsız hızda gidemez) gidemez.

Olasılık

Gerçekten zamanı tamamen durdurmamız gerekmiyor, ama belki de dünyanın çok yavaş bir hızla hareket ettiğini gözlemleyebilmeniz için yeterli. İşte nasıl yapılacağı. Bir yol, fizik yasalarının buna izin verdiği bir evrene gitmektir. Akla gelebilecek diğer bir yol, evreni dondurmak, böylece moleküler hareketi yavaşlatmaktır. Evreni bu şekilde tamamen durduramazsınız, çünkü şu an itibariyle, sıfır derece Kelvine (mutlak sıfır) ulaşılmadı ve bu mümkün olmayabilir. Bir diğer konu ise, ısının bir enerji olduğu ve enerjinin ancak hiç aktarılmadığı. Bu nedenle, ısıyı başka bir yere aktarmanız gerekir, fakat bunun evrenden başka bir yeri olabilirdi ve bunu nasıl yapabilirdiniz? Bu, ısının çoğunu nesnelerden uzaklaştırmak için de geçerlidir, hepsinden değil, bu nedenle moleküler hareketin daha yavaş olması için bir gezegeni veya yerel bir alanı teknolojik olarak dondurmanın bir yolunu bulabiliriz. Sorun şu ki, muhtemelen herkesi öldüreceksin; ve neredeyse tamamen donmuş bir arazinin ne kadar eğlenceli olacağını hayal edin.

Clockstoppers filminde yapılan bir şeyi yapalım. Bu filmde, bir insanın atomlarını hızlandırılır, böylece zaman çok yavaş hareket eder, ancak donmaz. Bununla ilgili sorun moleküler hareket ve ısının birbirine bağlı olmasıdır. Molekülleriniz hızla titriyorsa, siz de çok sıcak olacaksınız…  Zamanın nasıl çalıştığı ve gerçekte ne olduğu hakkında anlaşılması gereken çok şey var, ancak yolculuk yapmak, algılamak ve durmak gibi şeyler hakkında düşünmek harika bir akıl egzersizi. Evrendeki en temel güç olduğu için, düşünülmeyi hak ediyor. Her şeyin var olmasına ve değişmesine izin veriyor ve onun dışında bir şeyi hayal etmenin bizim gibi zamana bağlı varlıklar için kolay olduğundan şüpheliyim.

Kaynak: wiki futurism curiosity

Yazan: Elif Akbaş

Bir Öykü Denemesi: Kızıl Diyarın Şarkıları

yazar

Gördüklerim bir hayal miydi yoksa gerçekliğin ufak tanecikleri mi? Gördüklerim melankoli denizinde süzüldüğüm zamanlardan kalma kötü hataların bana çektirdiği ızdırapların kalıntıları mıydı yoksa? Mutfağımda, bir elim tavada tutarken pencereden uçarak bana bakan eski sevgilimin beni öldürmek ister gibi attığı bakışı başka ne açıklayabilir. Yemek yanmak üzereydi ve sentetik ete elimi uzattım. Elim yanmaya, canım acımaya başladı. Gözlerimi açtım.

Gözlerim, ürperen tüylerimin ahengiyle açıldı. Oturduğum koltuğun penceresinden Kızıl Gezegen, tüm detaylarıyla gözüküyordu. Hani o tam gün batımı başlarken oluşan var olan güzel renkten bir elbise ile süslemişti kendini Mars. Gece bölgesindeki koloni ışıkları ve bağlantı yollarının parıltıları, Giovanni Schiaparelli’nin söylediklerini bir kehanet haline getirmişti. Yüzlerce yıllık bilimsel ilerlemenin yarattığı bu kocaman yapının her tuğlasını monte eden bilim insanlarının, fedakâr mühendislerin ve cesur öncülerin yaptıkları olmasaydı bugün Mars Serbest Ticaret Bölgesi’nden bahsediyor olabilir miydik? Mars hala bakir, sade, bir anlamı olmayan bir yer olacaktı. Bir duyurunun geleceğini bildiren ses, mekiği inletti.

“Nergal Kentine inişimiz birazdan başlayacaktır, lütfen koltuklarınızı dik konuma getirip kemerlerinizi bağlayınız. Oksijen maskelerinizi takınız. ANT Hava Yolları İyi Uçuşlar diler. Bizleri tercih ettiğiniz için teşekkür ederiz.”

Teraform istasyonlarıyla kaplı gökyüzünün arasında, havalimanın olduğu bölgeye özel bir boşluk açmaya başlamışlardı. ANT Şirketinin logolarını atmosfer sabitleyicilerinin üstünde okuyabiliyordum. Uçağın televizyonunda, CEO Başkan Cheng Namaskare’nin harika hayatı ve Yeni Orta Doğu’ya yaptığı hayır işleri gösterilmekteydi. O sinir bozucu siyah güneş gözlüğü ve parlak Toryum saati ile olabildiğince itici gözüküyordu. Gemimiz titreşerek ve kırmızı alevlere bürünerek Nergal’in banliyolerini, tarım kooperatiflerini, ticaret merkezlerini görünür kılmaya başladı. Tarlalar, kırmızı üstüne kurulmuş yeşiller ile kübik zamanlardan kalma sanat eserlerini andırıyorlardı ve her tarım blokunun etrafından geçen su kanal ağları, sanat eserimizin çerçeveleri gibilerdi adeta. Dergimi ve tabletimi çantama koyup yavaş yavaş toparlanmaya başladım.

Gemimiz büyük bir gümbürtüyle platforma iniş yaptı ve roket motorları yavaşça sessizleşti. Dengenin tam anlamıyla ayarlandığının anlaşılmasıyla yolc körüğü, geminin kapısına yanaştı. Basınç ve Oksijen değerlerinin yavaşça dengelenmesinin ardından kapılar açıldı ve güleryüzlü görevlilerin yol göstermesiyle kendimi gemiden dışarı attım. Yerçekimi azlığı içimi tuhaf ediyordu, ama 2 haftadır yerçekimsiz kalan bedenime, bir gezegen üstünde olmak iyi gelmişti. Çelimsiz, uzun insanlar her yerdeydi. Solmuş ten renkleriyle bu soğuk dünyanın iklimine ayak uydurmuş yeni nesil, adeta başka bir insan türü gibi görünüyorlardı. Daha önce videolardan görmüştüm Marslıları elbette, fakat kendi gözlerimle görmek insanı oldukça tuhaf hissettiriyor doğrusu. Valilik temsilcileri beni almak için girişte bekliyor olmalıydı. Lenslerime kişilik tanıma komutu verip etrafa bakınmaya başlarken arkamdan gelen bir sesle irkildim:

-Demir bey merhabalar, ben Mars Ticaret Şirketi Dış İşleri Müdürü Dante Leschinky. Şirketimizin özgürlük dolu topraklarına hoşgeldiniz. Denetlemelerinizi yapmadan önce size hotelinize kadar eşlik edeyim. Belki sonrasında çeşitli kentlerimizi görmek istersiniz.

-Teşekkür ederim. Fakat önce Birleşmiş Milletler Temsilciliği ile görüşüp sayın temsilciyle çeşitli istişareler yapmalıyız. Ayrıca Valilik ile randevularım olacak.

-Hay hay, fırsat bulursanız şirketimiz size ihtiyacınız olan her desteği vermeye hazır.

Kravatımı gevşetip ana salona doğru ilerledim. Valilik görevlileri beni bekliyorlardı

-Sayın müfettiş hoşgeldiniz. Sayın temsilci sizleri bekliyor, bir saat sonra vali bey ile Marstaki tekelleşme üzerine bir toplantı alacaksınız. Sizin için uygun mudur?

Başımı salladım ve arabaya bindik. En az 20 metre yüksekliğindeki büyük ve görkemli havalimanı salonu, bembeyaz demir sütunları ve bütünüyle iyon-geçirmez camlarla kaplı, endamıyla insanı etkiliyordu. “Farklı bir yere gelindiğinde ilk izlenimi güzel vermek ne kadar da önemli.” diye düşünürken en az bir insan boyu kadar büyük olan dev tekerlekli sarı arabamız elektrikli motorlara özgü, sinek vızıltısına benzeyen seslerle yola koyuldu. Sokaklardaki yoksul insanlar ve etrafta yükselmiş büyük binaları gördükçe ne umutlarla yeni dünyaya gelmiş insanların düştüğü durumu gördüm. Bizler yalnızca umut taşımamıştık Mars’a, hatalarımızı da taşımıştık…

Yazan: Özgür Can Özüdoğru

Bilimkurgu Öykü Denemesi: İntegral

yazar

Nihayet akşam olmuştu ve Güneş, pas rengine bulamıştı Orta Mahalle’deki gökdelenleri. Birliğin bana ayırdığı kubik bölgede ortalama 90 yıllık yaşantımın bir gününü daha harcamıştım. İş arkadaşımın geçen haftaki Hong Kong Suzuki Anonim Şirketi’ne yaptığı seyahatten bana hediye olarak getirdiği yeşil çayı yudumladıktan sonra, bilgisayarıma kapat komutunu verip 128. kattaki ofisimden gün batışını seyre daldım. Şehir büyümüştü, artık 200 milyon insana yetecek bir şehir değildi İstanbul. Daha yüksek gökdelenlere ihtiyaç vardı.

Artık hava trafiğine kalmadan yola çıkmalıydım, Arabama hareket konumu gönderip 150. Kattaki oto-tüpün kaldırımlarına gitmek üzere asansöre yöneldim. Benim gibi yola çıkmış iş arkadaşlarımla ve emin adımlarımızla imparator penguenlere benziyorduk. Ancak bu komik bir durum değildi elbette. Ekonominin güçlü olması için satışlarımız artmalıydı. Bu sayede birliğimizin konumunu yükseltip düşmanlarımızı iflasa sürükleyebilirdik. “Her birlik ekonomisi kadar güçlüdür” derler hep. Bizler de birliğimizi güçlü tutmak için satışları arttırıp bize karşı birliklere korku salmalıydık. Cebimden kulaklıklarımı çıkarıp yol asistanını çalıştırdım.

-Merhaba Demir, eve gidiyoruz değil mi?

-Evet

-Her zamanki gibi sessiz bir gün olsa gerek, bu haftanın yeni çıkan hit’I “Shake your boobs bitch”I dinlemek ister misin? Yoksa geçen haftanın hit’i olan “About fucking you”ya ne dersin? Bu parçanın çok duygusal olduğu söylenmiş Youtube’da. Bu arada Google’ın yeni çıkardığı

-Bana klasik müzik aç, Pink Floyd istiyorum.

-Ah, o aptal şarkıları neden hala dinliyorsunuz ki, şarkıın amacı size mutlu etmesidir. Kendinizi hitlere bırakın ve kafanızı boşaltın. Üstelik bu tür şarkılar için vergi de fazla
-Dediğimi yap. Bunu da seçim geçmişimden sil.

-Size daha iyi hizmet verebilemk için tüm seçimleriniz tamamen rapor edilmelidir efendim, bunu kabul etmiştiniz.

-Çünkü kabul etmeden almama izin vermediniz ki.

Hyperloop, bir bir mahalleleri geçerken ön koltuğumdaki camda alt sanayi mahallelerini görebiliyordum. İnsanların hala asphalt kullandığı rezil yerlerdi buralar. Yeryüzünde, toprakla ve gökdelenden atılan sanayi atıklarıyla dolu bu yerler hakkında pek konuşulmaz, Bizler gibi birlik için çalışan asil iş insanlarının tepelerindeki kara bulutlardan dolayı orada bulunan kara insanları görmek bile mümkün değildir.

Arabanın ön camındaki reklamların arasından Platin’in bana attığı mesajı gördüm. İnternetsizlik cezası verilmemiş miydi Platin’e, nasıl bu mesajı atabiliyordu? Bir dakikalık reklamın ardından gözlerimi kullanarak mesajı açtım. “Güneş’in battığı yere. Acil.”

Yazan: Özgür Can Özüdoğru

ODTÜ Göleti’ne Gözlem Baskını!

yazar

ODTÜ kampüsünü bilen bilir. Demiray yurtları kampüsün bir ucunda bulunmaktadır. 2 Haziran akşamı, dönem sonu buluşmasından ayrılıp kampüsün öbür ucundaki yurduna giden Aylin’e bu güzel havada yürüyüş yapmak isteyen (“Aylin’i köpeklere yem etmek istemeyen” de denebilir tabii.) Pamir ve Çağatay eşlik etmekteydi. Yurdun, kampüsün merkezinden uzakta ve ormana yakın olmasının güzel yanı, ışık kirliliğinden daha az etkilenmesiydi. Yurdun iki bloğunun hemen üzerinde Ay, Jüpiter ile birlikte, gelen geçene göz kırpmaktaydı. Gökyüzünde birçok yıldız daha parlak görünüyordu. Yurdun önünde laflarken takımyıldızlara bakmaya koyulan bu yıldız çocuklarına tanıdık bir silüet yaklaşmaktaydı. “Kaşif Seda değil mi o?”

Kaşif Seda yurda yaklaştığında, uzaktaki üç arkadaşın yıldızları birbirlerine gösterdiklerini gördü. Karanlıkta kim oldukları seçilmediği için topluluktaki yıldız çocuklarından farklı ve gökbilimi seven insanlar olduğunu düşünüp mutlu oldu. Seda onlara biraz daha yaklaştığındaysa Çağatay Seda’yı fark edip ona selam verdi; büyük maceranın ilk fikri filizlenmek üzereydi. Bütün yıldız çocukları havanın çok güzel ve açık, yıldızların parlak olduğunu düşünüyordu ki Kaşif Seda bütün içtenliğiyle “Ormana mı gitsek?” deyiverdi. Gerçek birer amatör astronom olan ve yorulmak nedir bilmeyen Aylin, Pamir ve Çağatay hiç durur mu? Hepsi de “Valla ben gelirim,” dediler ve hızlı hızlı yola koyuldular. Arazinin girişinde başka bir arkadaş grubuyla karşılaştılar. Gölet yolunda yürüyüş yapmaya yeltenip geri dönmekte olan bu arkadaş grubuna, gözlemimize eşlik etmelerini teklif ettik. Birkaçı teklifimizi kabul ederek bizimle arazinin derinliklerine doğru yürümeye başladı. Bir yandan yürüyor, gökyüzüyle ilgili bir sürü sorular soruyorlardı, aldıkları yanıtlarsa zincirleme yeni soruları doğuruyordu. (Tabii bu arada Çağatay, aralara Aylin’i korkutacak hikayeler de ekliyordu.) Arazide ilerledikçe ışık kirliliği bir nebze olsa da azalıyordu, gölete de yetişmek üzerelerdi. Ufak bir tepenin üzerine yetiştiklerinde geriye dönüp baktılar: Ufukta bu sefer şehrin ışığı vardı. Her ne kadar uzaktan ayrı bir güzelliği olsa da, gökyüzünün ihtişamlı yıldızlarını alt eden, işte bu kırpışan binlerce parlak noktaydı. Gölete vardıklarında dağın tepesinde Ay son ışıklarını göstermekteydi. Güvenliğin olduğu kulübeden süzülen küçük bir ışık dışında gökyüzü fazlasıyla yıldız doluydu; gökte ne büyük bir bulut, ne de ciddi bir pus vardı.

Uzun zamandır gözleme çıkmayan yıldız çocukları, takımyıldızlarını zar zor tanıdıklarından şikayetçiydiler ve ara sıra pratik yapmaları gerektiğini söyleyip duruyorlardı. Öyle olunca, yıldız çocukları bir soluklanıp gözleri karanlığa tamamen alıştıktan sonra parlak yıldızlardan başlayıp takımyıldızlarını bir bir görmeye başladılar. Şurada Çoban, hemen yanında Kuzeytacı, yukarıda Yaz Üçgeni, Kuğu, Çalgı ve Kartal, tam tepemizde Herkül, alt tarafta Akrep, Yay (Çaydanlık) ve Satürn, göletin yukarısında kocaman bir alanı dolduran Yılan ve Yılancısı… Çağatay grubun kalanına bilmedikleri takımyıldızlarını gösterirken, Seda da Yaz Üçgeni’ne yakın bir yerlerde olduğunu hatırladığı ve uçurtmaya benzettiği Yunus takımyıldızını arıyordu. Bu küçük ve sönük takımyıldızını gerçekten de yaz üçgeninin yıldızlarından biri olan Albireo’ya yakın bir bölgede buldular yıldız çocukları.

Haziran gelmiş olmasına rağmen hava artık iyiden iyiye soğumaya başlamıştı. Eh, Ankara’nın havası yazın kapıda olmasına aldırmaz, “Gece 2.00’de dışarıda ne işiniz var?” diye mızıldanıp buz keser, akşamlık hırkalarıyla araziye çıkan meraklıları da üşütür. Aniden gelişen bu gözlemde de her amatör astronomun korkulu rüyası soğuk, bu genç kaşiflere karşı savaş vermekteydi. Gölete daha yeni vardıklarında bile onlara eşlik eden, o bölgede yaşayan kurbağaların sesleri ve soğuğun karanlık yüzüydü. Yıldızlarda ve onların birbirleri ile kıyaslanamayacak kadar destansı hikayeleri arasında gezinip kaybolurken, soğuğun ve akıp giden zamanın farkına kimse varmamıştı.

Bu genç amatör astronomlar, bu uçsuz bucaksız gökyüzünde sadece parıldayan yıldızlar, bulutsular ve ötegezegenlerin var olmadığını, gökyüzünün aynı zamanda onlar için stresli hayatlarından, derslerinden ve şehrin o kaotik yapısından kaçmalarını sağlayan, tamamıyla onlara ait yeni dünyalar olduğunun tekrardan bilincine varmışlardı.

Hikayede yer alan yıldız çocukları:
Aylin Açıkgöz, Çağatay Kerem Dönmez, Ozan Pamir Akkoca, Seda Baştürk

Aldebaran’ın Peşinde

yazar

Katkı sağlayanlar: Tuğba Uçar, Çağıl Benibol, Seda Baştürk

Bir grup yıldız çocuğu olarak, Aldebaran’ın Ay’ın arkasına geçeceğini öğrendikten sonra gözlem ve fotoğraf çekme planı yapmaya koyulmuştuk. Işıklardan uzakta ve ufku görecek bir gözlem noktası bulmak iyi olacaktı, biz de heyecanla, Tuğba’nın makinesi ile Çağıl’ın tripodu ve efsane telelensini kapıp kaşif Seda’nın önerdiği karanlık bölgeye gitmeye karar verdik. Çağatay gözleme gelemese bile mesajla bize durum raporu vermeye devam etti, Aldebaran’ın tam örtüleceği zamanı saliyesine kadar yazdı. Çağrı’nın da kendisi olmasa bile gönlü bizlerleydi. Seda keşke dürbün olsaydı diye hayıflanıyordu. Sabahtan beri bir şey yememiş olan Çağıl’la sandviçini paylaşan Tuğba da telelensle bir takım denemeler yapıyordu. Çağıl makine başında ayarları değiştirip sürekli bu gökyüzü olayını fotoğraflıyordu. Vakit yaklaşıyordu, örtülmeye az bir zaman kalmıştı. Yıldız çocukları ara sıra gelip giden arabaların farlarına söyleniyorlardı çünkü gözleri karanlığa ancak alışmıştı. Kaşif Seda “Ormana  gidelim demiştim size işte, 15-20 metre yürürdük.” diyordu. Lakin Çağıl ve Tuğba halihazırda kurulu olan tripod ve makinayı ormana götürecek ve ayarlayacak vaktin olmadığını düşündüler. Vakit daralıyordu Aldebaran ve Ay gittikçe yaklaşıyordu. Kaşif Seda bir koşu dürbününü almaya yurda gidip geldi ve bu zaman aralığında Çağıl ve Tuğba fotoğraf çekmeye devam etti. Sonunda Seda dürbünüyle gelmişti ve tek tek herkes dürbünle iki gökcisminin yaklaşmasını izledi. En sonunda o an geldi çattı ve Aldebaran’ın Ay’ın arkasına doğru geçerkenki anı Çağıl pür dikkat fotoğrafladı…

Küçük Bir Hilal Masalı

yazar

Yağmurlu bir günün sabahında harıl harıl sınavına çalışıyordu Seda. Önceki gece spontane şekilde gökyüzü gözlemine çıkmıştı genç yıldız çocukları. Seda gelememişti, çünkü o anda da ders çalışıyordu.

Yağmurlu günde ders çalışırken, üzüntüsünü hala hissediyordu önceki akşam gelememenin. O sırada Deniz çıkageldi. İkisi beraber, akşam gökyüzü gözlemi yapma ve hilal olan ayın fotoğrafını çekme hayali kurdular. Seda bunun heyecanıyla ders çalışmayı bıraktı tabii. Hazin sonuçlar doğuracak olan sınavına doğru bir yolculuğa başladı o sırada. Sınavı saat 17.00’da başlamıştı. Seda ise saat 17.15’te odaya geri dönmüştü; sınav zordu anlaşılan…Sınav sonrasında yine Deniz’in de içinde bulunduğu bir grupla yemek yemeye gitti. O sırada yağmur başladı. Seda üzgündü, çünkü gözlem işi yatmıştı. Yemekten sonra üzgün bir şekilde Dizi’sini* alarak çardağa hüzünlü melodiler çalmaya giden Seda, hala dağılmamış olan bulutların üzüntüsüyle odaya geri dönmüştü. Ancak gökyüzündeki yıldızlar Seda’nın üzüntüsüne dayanamamıştı. Rüzgar da yıldızların üzüntüsüne ortak olarak hiddetli bir şekilde esti; bulutlar az da olsa dağılmıştı. O sırada her yer sessizliğe büründü ve karanlıkların ardından Deniz çıkageldi; ağzından şu kelimeler döküldü: “Hava açtı…”. Seda o anda kalktı, kalkmasıyla beraber kundak dile geldi ve “Beni kurun!” dedi. Göz açıp kapayıncaya kadar geçen sürede teleskop,kundak ve fotoğraf makinesi odadan alınmış, dışarıya kurulmuştu. Tüm benlikleriyle bu uğurda mücadele veriyordu yıldız çocukları. Kurulan teleskop saniyeler içerisinde Ay’a hizalanmıştı. Herkes nefeslerini tutmuş, Seda’nın deklanşöre basmasını bekliyordu. Fotoğraflar çekilirken, rüzgar ve yıldızlara başkaldıran öfkeli bulutlar yeniden gökyüzünü kapatmaya başlamıştı. Cesur Seda, Ay bulutlara teslim olana kadar fotoğraf çekmeye devam etti. O sırada bulutlar iyice öfkelenmişti ve adeta yaklaşan şiddetli fırtınanın habercisi olur gibi şimşekler çakmaya başlamıştı. Hafif hafif yağan yağmurla birlikte teleskobu toplamaya girişti yıldız çocukları. Odaya girdiklerinde heyecanla atan kalpleri ve güzel bir hilal fotoğrafı kalmıştı ellerinde.

Tüm bu hikayenin sonunda yıldız çocukları, ellerindeki fotoğrafa bakıp parçası oldukları evreni selamladılar.

Hikayede yer alan yıldız çocukları;

Seda Baştürk, Ege Can Karanfil, İlkcan Erdem, Alper Karasuer, Deniz Gamze Sanal

*Bambudan yapılan çin flüdü.

Tanıştığım İlk Kadın Fizikçi

yazar

ODTÜ AAT takipçilerimizin de bildiği gibi, perşembe günleri bizim etkinlik günümüz. Bu haftaki etkinliğimiz ise bir söyleşiydi. 8 Mart’ın Dünya Emekçi Kadınlar Günü olması nedeniyle ‘Fizik Dünyasının Kadınları’ adlı bir söyleşi düzenledik. Söyleşide konuğumuz ODTÜ Fizik Bölümü hocalarından Hande Toffoli idi ve bu söyleşi – buraya tam olarak hangi kelimeyi koyacağımı bilememekle beraber – güzel anlamda farklı geçti. Sizinle paylaşmak istiyorum.

Küçükken açıkçası fiziğe pek bir ilgim yoktu ve fizik ile ilgilenen insanların normal olmadığını düşünürdüm. Sonradan ilgim artınca bunun sadece bir hobi olabileceğini ve kadın için uygun bir alan olmadığını söylemeye başlamışlardı. Haklı gibi duruyorlardı çünkü çevremde fizik öğrencisi bir kişi vardı ve o da erkekti. Okuldaki fizik öğretmenlerim, dershanedekiler falan da hep erkekti. Tanıdığım ilk fizikçi kadın Hande hoca oldu. Yılın başında düzenlenen Genç Fizikçiler Hoşgeldiniz etkinliği vardı. O zaman 2 erkek hocamız ile söyleşiye katılmıştı ve kendisine ayrılan vakit kadar kendisinden bahsetmişti. Bugünkü söyleşide daha yakından tanıdım kendisini. Hatta adını az önce öğrendim ama bu tamamen benim isim hafızamın kötü olmasından kaynaklı… Nelerden konuştuk biraz da onlardan bahsetsem iyi olur artık.

Katıhal fiziği çalışan hocamız; uzun zamandır ODTÜ’de çalışıyormuş ve bir kadın olarak, bilim hayatında ne yaptın sorusu ile ilk defa karşılaşmış. Çevremin aksine hatta birçoğumuzun aksine; ‘Fizik kadın işi değil.’, ‘Aaa kadın olmana rağmen fizik mi okuyorsun?’ cümleleri ile karşılaşmamış. Bildiğiniz bayağı normal, olası, karşılanmış yani. Sanırım ilk defa böyle bir insan tanıdım, ki kendisi de böyle bir durumun farkına varmadığını da belirtti. Zaten üniversitemizde de sınıflarda kız ve erkek öğrenci oranı neredeyse aynı, onun zamanı da dahil olmak üzere (Fen-Edebiyat Fakültesi). E haliyle, kadın olmak üzerinden dile getirilen olumsuz yorumlar ona bizim tarafımızdan tanıtılırken gerçekte olmayan bir Türkiye’den bahsedildiğini düşünüyordu. İşin ilginç kısmı ise, bu ayrıma Amerika’ya doktora yapmaya gittiği zaman varmış olması. Çünkü 36 kişilik sınıfta sadece 5 kadın öğrenci varmış. Sanırım bunları kendim duymamış olsam inanmazdım.

Birçok mühendis ve matematikçi arasında büyüyen Hande hocamızın babası da fizikçi olunca çok şaşırmamak lazım. Bilim dünyasında genel olarak yapılan ayrımcılıklardan da konuştuk ama ilgimi çeken birkaç nokta vardı bunların dışında. Örnek vermem gerekirse; hepimiz yapamayınca bırakmak isteriz, yoruluruz, ‘Tamam ya buraya kadarmış’ falan deriz. Hatta birileri gelsin de manevi destek versin isteriz. Ha işte karşımda öyle bir kadın yoktu. Biz yaparız niye yapamayalım ki tarzı biriydi. Çok inatçı bir yapıya sahip olduğundan ve okulu her ne kadar derece ile bitirse de doktora sırasında diğerlerine göre yetersiz hissettiğini belirtti. Yılmak, usanmak, sıkılmak yerine çok çalıştığından bahsetti ve ‘Kimse çok zeki değildir çok çalıştım.’ diye de ekledi.

“Peki, idol olarak gördüğünüz biri de mi yoktu hiç?” sorusunu sormamak olmazdı. Bir kişiyi örnek almayı zaten doğru bulmuyor, örnek alacağı kişinin yaşını da çok önemsiyor kendisi. Farklı farklı kişilerin ön planda olduğu konularda örnek aldığı insanlar olmuş. Ben de bugün Hande hocayı, mesleki hayatı ve hayata bakış açısı olarak kendime örnek alabileceğimi fark ettim. Ve daha birçok konudan konuşuldu; özel hayatı, evlilik dönemi, doktorası…Belki bu yazı buraya kadar okumanıza değmedi ama ne demişler ‘İçimden bu geldi.’

En çok da söyleşide geçen ve Özgürcan’ın alıntıladığı şu cümleler, fizikçi olmanın “aslında” ne demek olduğunun özeti niteliğindeydi…

‘Fizikçi olmak popüler bilim kitabı okumak değildir. Sancılı bir süreç, düşünüldüğünden çok daha fazla emek gerektiren bir şey. Fizikçi olmak, ‘cool, acayip zeki’ gibi gözükebilir. Ama araştırma, öğretmenlik ve bürokrasi ile sizi meşgul eden bir alan burası. Siz lisans öğrencisisiniz, yol yakınken bunu iyi öğrenin.’

Söyleşinin tamamını facebook sayfamızdaki canlı yayın videolarından bulabilirsiniz. Teşekkür etmek gerekirse, öncelikle bize vakit ayırıp sorularımızı cevapladığı için Hande Toffoli’ye, sonrasında da siz okuyucularımıza okuduğunuz için teşekkür ederim. Astronomiyle kalın…

Yazan: Aylin Açıkgöz

Kütüphane ve Ay

yazar

AAT’nin etkinliği bittikten sonra dışarı çıkıp hava almıştım. Tam müzik dinleyerek sıkıcı yurt odasına gitmeye koyulmuştum ki, biraz daha zaman kazanmak için, önce kütüphaneye doğru bir tur atmaya karar verdim. Baktım ki Ay, okulun en sevdiğim yerlerinden biri olan kütüphanenin üstünde, bulutların arasından bir ışıldıyor bir yok oluyor. Belki güzel bir fotoğraf çekebilirim umuduyla topluluk odasına gidip makineyi ve tripodu kaptım. İyi olduğunu düşündüğüm bir açı yakalayıp iki üç poz çekmiştim ki uzaktan Çağrı ile Cansu’yu gördüm. Koşup önlerini kestim. 😀

Yazan: Seda Baştürk

Oyuncak

yazar

Oyuncak

Çocuğun bir oyuncağı var.

Büyükler için “beş para etmez” bir oyuncak.

En güzel gülümsemeleri o oyuncak görecek.

En gizli gözyaşlarını,

Çocuğu kuşlara bölen öfkesini…

Ellerinin büyüdüğüne en çok o tanıklık edecek,

Bakışların gittikçe derinleştiğine,

Irmakların teker teker denize karıştığına…

Yatağındaki rüyalara eşlik edecek bazen.

Uykuya dalmadan önce, yıldızlarla konuşacaklar.

Dokunacaklar onlara.

Sırdaşı olacak onun.

Bazen yaramazlıklarına gülecek içinden,

Bazen de kederleri için göğsünde yatıracak.

Zaman çölünde kaybolup duracak oyuncak.

Kozmos salıncağında sallanan çocuk,

Yitirmeyecek onu, hiç yitirmeyecek.

Küçük Prens

-Çağrı Erciyes